Sáng kiến kinh nghiệm Tổ chức học sinh đọc hiểu văn bản nghệ thuật qua bài thơ số 28 trong "Người làm vườn" của Tago

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Tổ chức học sinh đọc hiểu văn bản nghệ thuật qua bài thơ số 28 trong "Người làm vườn" của Tago

1. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 A - Đặt vấn đề: 1. Dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh là phương pháp mang lại hiệu quả cao trong giáo dục hiện đại. Đối với môn Ngữ văn là môn học có những nét đặc thù. Văn bản văn học mang tính đa nghĩa, là một cấu trúc ngôn từ động, liên tục sản sinh nghĩa. Do đó việc giáo viên giảng, học sinh lĩnh hội, ghi chép là phương án không còn mang tính tối ưu. Dạy học văn trở thành công việc dạy học sinh cách chiếm lĩnh, khám phá văn chương qua văn bản văn học. Người dạy tổ chức học sinh biết cách đọc văn, các em trở thành chủ thể tích cực trong quá trình tiếp nhận. Bằng trí tuệ, tâm lý lứa tuổi và những rung cảm thẩm mĩ, người học sẽ chủ động tiếp xúc với văn bản, hiểu được thông điệp mà nhà văn gửi đến cho người đọc. Học sinh phải giải mã được các lớp ý nghĩa mà nhà văn đã mã hoá trong văn bản, có thể phát triển cả những lớp ý nghĩa ngoài "tầm kiểm soát" ban đầu của tác giả. 2. Tago là nhà thơ, nhà văn hoá lỗi lạc của ấn Độ và thế giới. Có thể nói thơ tình là "đặc sản" trong sự nghiệp thơ ca của ông. Từ lâu bạn đọc Việt Nam được tiếp xúc nhiều bài thơ nổi tiếng của Tago. Trong đó bài thơ số 28 đã được đưa vào chương trình phổ thông và tiếp tục là thi phẩm được lựa chọn của sách giáo khoa mới. Trước một đối tượng vừa gần gũi, đồng thời cũng luôn luôn mới, luôn "sản sinh" nghĩa như bất cứ văn bản nghệ thuật đặc sắc khác, việc đọc hiểu bài thơ là cách giúp học sinh cảm thụ sâu sắc một chính thể nghệ thuật. Các em thêm yêu mến thơ Tago, làm quen với một tên tuổi lớn, nhà nhân đạo vĩ đại, nhà thơ Châu á đầu tiên đạt giải Nô ben văn học. 3. Trong các bài thơ tình của Tago, bài thơ số 28 rút trong tập Người làm vườn. Bài thơ được viết theo thể thơ văn xuôi, một thể thơ ít nhiều học sinh đã nghe hoặc đọc qua sách báo và từ điển thuật ngữ. Do đó việc tổ chức học sinh đọc hiểu bài thơ trước hết phải yêu cầu các em nắm những nét cơ bản về đặc điểm của thơ văn xuôi. Từ điển thuật ngữ văn học định nghĩa thơ văn xuôi là: "Một hình thức cơ bản của thơ được viết bằng văn xuôi, thơ văn xuôi khác thơ tự do ở chỗ không phân dòng, không dùng hình thức dòng thơ (cũng gọi là câu thơ) làm đơn vị nhịp điệu, không có vần. Chất thơ của thơ văn xuôi được tạo nên bởi cấu tứ và suy tưởng giàu sức khơi gợi bất ngờ, chất triết lý thâm thuý, thơ mộng". ở Việt Nam Huy Cận, Chế Lan Viên là những nhà thơ có một số bài thơ văn xuôi nổi tiếng. Bài thơ số 28 được chúng tôi tổ chức học sinh đọc hiểu thuộc văn bản dịch ra thơ văn xuôi của sách giáo khoa Ngữ văn 11, Ban Khoa học xã hội và 1
2. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 nhân văn, Nhà xuất bản Giáo dục năm 2004. Do đó kết cấu có thể khác với kết cấu bài dạy ở sách giáo khoa chỉnh lý hợp nhất năm 2001. B - nội dung đề tài I - mục tiêu bài học: - Giáo viên tổ chức học sinh đọc - hiểu văn bản bài thơ để thấy được quan niệm về tình yêu của Tago cũng như tư duy nghệ thuật thơ của tác giả. - Thấy được những nét đặc sắc của một bài thơ văn xuôi. II - phương tiện dạy học: Sách giáo khoa, bài soạn định hướng, tranh chân dung nhà thơ và các sách tham khảo. III - các bước tiến hành: Giáo viên tổ chức giờ dạy theo cách đọc sáng tạo, gợi tìm kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi định hướng của giáo viên. IV - tiến trình dạy học: * ổn định tổ chức, kiểm tra bài cũ * Dạy bài mới:Giáo viên có thể nói về thơ tình và thơ tình của Tago để dẫn vào bài hoặc đọc cho học sinh những nhận định sau để tạo tâm thế tiếp nhận: - "Trước mắt chúng tôi là con người đạt đến sự hiền minh nhiều thế kỷ của dân tộc ấn Độ, đồng thời lại gần gũi với những vấn đề của ngày hôm nay, một ngày hôm nay đang chuyển rất mạnh đến tương lai. Thế giới tinh thần của ông rất ấn Độ, ông lại bao quát được tinh thần nhân loại nói chung. Sau khi gặp ông hay đọc những gì về ông viết, ta cảm thấy như mình vừa đặt chân lên đỉnh cao của kinh nghiệm và tri thức nhân loại" (J.Nêru). - "Không có nhà thơ nào ở Châu Âu, kể từ khi Gớt qua đời vào năm 1832 có thể sánh với Tago về nhân cách cao quý, về sự vĩ đại tự nhiên, về sự thanh tĩnh hài hoà" (Pir Hin trơm). - "Tôi thấy không một tư tưởng nào của thời đại chúng ta lại xứng đáng được kính trọng cho bằng tư tưởng của Tago. Tôi cảm thấy tầm thường nhỏ bé trước Tago như chính Tago cảm thấy tầm thường nhỏ bé trước Thượng đế" (An drê Gít) - "Sáng tác của Tago cho thấy trí tuệ thâm nhập thật sâu xa, chất thơ thật huyền hoặc và tinh thần thật tha thiết. Những sáng tác ấy thực đã bộc lộ những gì nhân loại hằng mơ và khao khát" (Rađakirixnan). 2
3. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 Hoạt động của giáo viên và học sinh Yêu cầu cần đạt 1. Tìm hiểu chung: Giáo viên gọi một học sinh đọc + Tiểu dẫn trình bày hai nội dung: sau đó giáo viên nêu câu hỏi: - Tiểu sử và sự nghiệp của nhà thơ GV: Em hãy cho biết phần tiểu - Đặc điểm thơ tình Tago dẫn trình bày những nội dung gì ? HS: Dựa vào SGK trả lời 1.1. Tiểu sử và sự nghiệp GV: Em hãy nêu những nét chính -Tago là nhà thơ, nhà văn hoá lỗi lạc của về cuộc đời và sự nghiệp của nhà ấn Độ. Ông sinh ngày 07/5/1861, mất ngày thơ Tago. 7/8/1941, tại thành phố Cancutta thuộc HS: Nêu những nét chính từ SGK bang Bengan. Ông xuất thân trong một gia đình quý tộc. Người cha là một người mẫu mực thường quan tâm giáo dục và phát triển tài năng của con cái. Người cha thân yêu đó có ảnh hưởng sâu sắc đến sự hình thành và phát triển nhân cách, tư tưởng và tài năng của Tago. Thuở bé ông nổi tiếng là thông minh, hiền hậu, thường hay xúc động. Tago là tấm gương sáng về nghị lực tự học. Người ấn gọi ông là thánh sư. Năm 1961 UNESCO công nhận Tago là danh nhân văn hoá thế giới. Sự nghiệp sáng tác của Tago là rất lớn. Di sản để lại 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, hàng trăm truyện ngắn, hàng ngàn ca khúc và tranh vẽ. Năm 1913 ông được giải thưởng Nôben với tập Thơ Dâng. 1.2. Thơ tình của Tago -Thơ tình chiếm vị trí quan trọng trong sự GV: Thơ tình của Tago có những nghiệp sáng tác của ông. Ông viết thơ tình nét đặc sắc nào?. nhiều nhất và hay nhất vào tuổi 50 khi HS: Phát hiện, thảo luận. người vợ yêu dấu qua đời. Giọng thơ mượt mà, trong sáng, hồn nhiên và say đắm. Nhà văn Nga Ilia Êrenbua đã nói: "Thanh niên ấn khi yêu nhau hay đọc thơ ông bởi thơ 3
4. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 ông viết về tình yêu rất hay. Ông hiểu tất cả những gì mới mẻ, tất cả những gì thuộc về con người" 2. Đọc - hiểu bài thơ: GV: Gọi 1 HS đọc sau đó GV đọc - Nhan đề bài thơ: Các bài thơ tình yêu mẫu bài thơ để tạo tâm thế cho HS thường có nhan đề nhưng ở đây Tago lại tiếp nhận. đánh số 28. Ông quan niệm tình yêu là một GV: Sau khi đọc bài thơ em có bài thơ bất tận, ông muốn rằng thơ tình của nhận xét gì về nét độc đáo của mình không dừng lại ở một con số nào mà nhan đề và kết cấu bài thơ? nó sẽ được nhân lên nữa. Cho nên Tago đặt tên cho những bài thơ của mình bằng con số. HS: Nhận xét về nhan đề và hình ảnh mở đầu, kết thúc bài thơ - Kết cấu: Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh "Đôi mắt" và kết thúc là hình ảnh "Trái tim". Như vậy bài thơ được kết cấu từ ngoài vào trong, từ ánh mắt đến trái tim, từ cụ thể đến trừu tượng. Từng bậc đó cũng là cung bậc tình cảm của nhân vật trữ tình trong bài thơ. Kết cấu bài thơ thể hiện triết lý hướng nội của Tago. Tức là xoáy sâu vào thế giới tâm linh để kiếm tìm những điều bí ẩn huyền diệu của tâm hồn. GV: Câu thơ mở đầu bằng hình -Câu thơ mở đầu bằng hình ảnh "đôi mắt". ảnh nào? Hình ảnh đó diễn tả điều Qua đôi mắt nhà thơ diễn tả tâm trạng băn gì? khoăn u buồn của em. Một đôi mắt biết nói HS: Trao đổi, thảo luận những điều tinh tế nhất của tâm hồn. ở đây Tago ví đôi mắt của người yêu như mặt trăng. Đôi mắt kỳ diệu như ánh sáng dịu hiền của trăng chiếu rọi chốn sâu thẳm của trái tim người mình yêu như mặt trăng soi vào đáy biển. GV: ý nghĩa của nghệ thuật so Nhà thơ so sánh những băn khoăn kiếm tìm sánh đặc biệt này gợi em liên của em như mặt trăng soi xuống biển hoà tưởng điều gì? nhập vào cõi mênh mông và tạo ra ánh sáng HS: Trao đổi, tự bộc lộ diệu huyền lung linh kỳ lạ lặn vào biển cả. Chính đó là biểu hiện của sự khát khao hoà 4
5. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 hợp - hoà hợp của những tâm hồn đang yêu. GV: Khái quát Như vậy các hình ảnh : đôi mắt, mặt trăng, biển cả có sức gợi cảm và tương giao rất lớn. Đặc biệt đôi mắt đã từng được danh hoạ Lêôna Đơvanhxi gọi là "Cửa sổ tâm hồn". Trong nhiều bài thơ tình của Tago dịch ra tiếng Việt, hình ảnh đôi mắt được lặp lại nhiều lần. Có tới 28 bài trên 30 bài thơ tuyển dịch. Nét độc đáo ở đây là hình ảnh đôi mắt không chỉ là biểu hiện cho sự hoà điệu giao cảm với ý nghĩa cửa sổ tâm hồn mà là sự biểu hiện cho khát vọng kiếm tìm của những tình yêu đích thực. Đã có lần Tago phát biểu: "Đôi mắt chúng ta liên kết nhau trong hoà điệu làm cho chúng ta hành động được thống nhất" GV: Trong kiếm tìm nghịch lý nào Để đáp ứng khát vọng kiếm tìm, khát vọng đã diễn ra ? Em hãy lý giải những hoà nhập, chàng trai đã để cuộc đời mình nghịch lý ở các câu thơ tiếp. trước mắt người yêu, không dấu diếm một HS: Phát hiện và lý giải. điều gì. Thế mà em càng khám phá càng thấy bí ẩn "chẳng biết gì về anh". Một nghịch lý đã xẩy ra nhưng nghịch lý lại chứa đựng triết lý: sự bí ẩn huyền diệu nằm ngay trong cái trần trụi, phơi bày trước mắt em. GV: Nhân vật trữ tình là con người -Nhân vật trữ tình ở đây vừa là tình nhân như thế nào? vừa là triết nhân thống nhất hài hoà. Chàng HS: phát biểu thảo luận trai dù đã rất chân thành, giản dị nhưng sự giãi bày cuộc đời mình mới chỉ là bề ngoài, mới một khía cạnh. Điều mà người yêu đòi hỏi còn cao quý thánh thiện hơn nhiều. Chính nghịch lý đã tạo tiền đề cho cảm xúc mới phát triển. Nếu ở những câu đầu này tình cảm của chàng trai mới dừng lại ở sự giải bày thì tình cảm của nhân vật trữ tình diễn biến như thế nào chúng ta tiếp tục phân tích 5
6. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 GV: Theo em việc lặp lại cấu trúc Tago lặp lại cấu trúc trên để khẳng định ý "Nếu"... "chỉ là"... "nhưng" có ý nghĩa của sự hiến dâng đến tận cùng của nghĩa gì ? chàng trai cho người mình yêu. Nếu ở HS: Lý giải, cắt nghĩa những câu đầu chàng trai mới dừng lại ở sự giãi bày lòng chân thực thì những câu thơ này thể hiện tình cảm của chàng trai phát triển cao hơn. Để người yêu tin tưởng, hiểu thấu chàng trai sẵn sàng hiến dâng cuộc đời mình. GV: Nhân vật trữ tình đã sử dụng Chàng trai đã dùng hình ảnh viên ngọc, đoá những hình ảnh nào để ví xuộc đời hoa để so sánh với cuộc đời mình. Viên mình? Phân tích ý nghĩa của ngọc và đóa hoa là những vật nhìn rõ được, những hình ảnh đó. vừa quý giá vừa đẹp đẽ mà tạo hoá ban cho HS: Phát hiện, phân tích. con người. Đời anh cũng đẹp và đáng quý như vậy nhưng để làm đẹp cho người mình yêu anh sẽ hiến dâng tất cả. Người mà anh yêu quý, hơn tất cả những gì anh có trên đời. -Nhưng đó chưa phải là khát vọng tận cùng mà em muốn chiếm lĩnh. Tago dùng cụm từ GV: Cụm từ "chỉ là" nói lên ý "chỉ là" để nhấn mạnh: vàng ngọc châu báu nghĩa gì? quý giá nhưng chỉ là vật chất, không phải là HS: Tự bộc lộ. cứu cánh của tình yêu. Tất cả những gì anh sẵn sàng hiến dâng vẫn chưa phải là những điều em mong ước. Cô gái trong bài thơ rất gần gũi với nhân vật trữ tình trong bài "Tự hát" của nữ sĩ Xuân Quỳnh: "Em cũng không mong nó giống mặt trời/ Vì sẽ tắt khi bóng chiều đổ xuống/ Lại mình anh với đêm dài câm lặng/ Mà lòng anh xa cách với lòng em/ Em trở về đúng nghĩa trái tim em/Biết làm sống những hồng cầu đã chết/ Biết lấy lại những gì đã mất/Biết rút gần khoảng cách của yêu tin". Cho nên ở đây lại xuất hiện một nghịch lý và chính nghịch lý này đã đẩy cảm xúc phát triển cao hơn, xoáy sâu vào thế giới 6
7. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 tâm linh của nhân vật trữ tình. Tình yêu của chàng trai chuyển sang một cung bậc cao hơn. GV: Em thấy câu thơ thứ 5 xuất - Xuất hiện hình ảnh trái tim với sự bí ẩn hiện hình ảnh nào? ý nghĩa của huyền diệu của nó: không giới hạn, không hình ảnh ấy là gì? bến bờ. Nó cũng có chiều sâu thăm thẳm HS: Thảo luận, trao đổi như chiều sâu của biển cả, cũng vô biên như vũ trụ nhưng có khi như một vương quốc mà em là nữ hoàng. Nhưng chủ nhân của vương quốc ấy vẫn không thể biết được biên giới của vương quốc mình xa gần, rộng hẹp đến đâu. Trái tim của con người là một thế giới huyền diệu, bí ẩn không dễ dàng gì đo được độ nông sâu, rộng hẹp của nó. GV: ở những câu thơ tiếp, hình - Qua lời tự bạch của chàng trai hình ảnh ảnh trái tim xuất hiện mấy lần nữa, trái tim được nhắc thêm bốn lần nữa và mỗi sắc thái và ý nghĩa biểu cảm của lần xuất hiện lại thể hiện những cung bậc hình ảnh đó có gì mới? khác nhau. Chàng trai thổ lộ: Trái tim anh HS: Phát hiện và bình luận lại là tình yêu. Như vậy đó là trái tim tinh thần chứa đựng tiềm ẩn sự thống nhất của những mặt đối lập. Có khổ đau và sung sướng, giàu có và thiếu thốn. Tất cả những thắc mắc rắc rối, mọi nghịch lý chứa đựng trong "trái tim tình yêu". GV: Cấu trúc "Nếu"... "chỉ là"... - Cấu trúc "Nếu"... "chỉ là"... "nhưng"... "nhưng"... được lặp lại mấy lần được lặp lại hai lần. Nhưng lần này khác nữa? So với những câu thơ trước với các lần trên: ở đây nó không còn là những lần lặp lại này có sắc thái những tiền đề cho cảm xúc mới xuất hiện mới như thế nào? mà là sự dồn nén của cảm xúc vào trong thế HS: Phát hiện và bình luận giới tâm linh. GV: Từ lời giãi bày của chàng trai Câu thơ cuối nhà thơ viết: "Trái tim anh ở câu thơ kết, em có suy nghĩ gì về cũng ở gần em như chính đời em vậy, tâm trạng của người con gái đang nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu" yêu? cho nên em vẫn cứ băn khoăn, một nỗi băn HS: thảo luận, phát biểu. khoăn rất đỗi nhân văn khi con người 7
8. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 không thôi khát vọng kiếm tìm chân lý của tình yêu. - - Như vậy theo quan niệm của Tago, khát vọng hoà hợp, khát vọng kiếm tìm là khát vọng vĩnh cửu và mãnh liệt của tình yêu. Hình ảnh trái tim trở thành hình ảnh trung tâm đã khép lại bài thơ ở một độ sâu hơn, chứa đựng một triết lý. Trái tim tình yêu luôn hướng tới sự cao cả, trọn vẹn vô hạn và không dễ gì hiểu hết. GV: Triết lý cuối cùng mà Tago - Trong tình yêu luôn tồn tại những khát muốn thể hiện qua cấu trúc của bài vọng vô biên, khát vọng khám phá cái tuyệt thơ là gì? đối nhưng hiện thực luôn có giới hạn về sự HS: Thảo luận, phát biểu hiểu biết lẫn nhau. Nhưng nếu như mất đi những khát vọng đó hay không còn gì để kiếm tìm nữa thì đó cũng là dấu chấm hết của một tình yêu. Hướng tới cái trọn vẹn là khát vọng nhân văn của bất cứ ai đã bước vào tình yêu. GV: Vậy muốn có hạnh phúc Muốn có hạnh phúc trong tình yêu thì phải trong tình yêu mỗi chúng ta phải từng ngày nhân lòng tin yêu, sự hiểu biết để sống như thế nào? hướng tới hoà hợp tâm hồn và tạo cho mình HS: Tự bộc lộ sự hấp dẫn (không đơn giản là bề ngoài) để người yêu khám phá mãi, không bao giờ thấy cũ "Vì mỗi sáng khi mặt trời hiển hiện/Là một ngày tôi lại bắt đầu yêu" (Xuân Quỳnh). 3.Tổng kết: GV: Qua việc vừa đọc - hiểu, em - Thông qua bài thơ, Tago muốn nói rằng: hãy nêu chủ đề của bài thơ và đặc Tình yêu hạnh phúc là tình yêu đồng điệu, điểm thơ tình của Tago ? hoà hợp về tâm hồn, luôn luôn gần gũi tin yêu để hiểu biết lẫn nhau, khát vọng đó sẽ không bao giờ hết và là sức sống của tình yêu - Bài thơ giàu chất triết lý, được diễn tả bằng lời lẽ, lập luận, hình ảnh sinh động. 8
9. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 Cấu trúc bài thơ gồm nhiều tầng nghĩa với những thủ pháp so sánh, tượng trưng làm cho thi phẩm có sức rung cảm và chiều sâu bất ngờ. Cấu trúc ngữ pháp: "Nếu"... "chỉ là"... "nhưng"... được lặp lại nhiều lần đã diễn đạt những đòi hỏi của tình yêu. Từ những nghịch lý để nhận ra chân lý và triết lý vĩnh hằng của quy luật tình cảm. Bài thơ mang đậm tư duy hướng nội của thơ Tago. GV: Câu hỏi nâng cao: Sau khi - Thơ và văn xuôi đều dùng ngôn từ để biểu đọc - hiểu bài thơ em thấy sự khác đạt nhưng cách tổ chức ngôn từ có khác nhau giữa thơ và văn xuôi về nhau. Trước hết là nhịp điệu. Nhịp điệu những phương diện nào? trong thơ được tạo ra do những quy tắc định sẵn, ngôn từ trong tác phẩm được phân chia theo ngữ đoạn có vần điệu, tiết tấu không nhất thiết tuân thủ quy tắc cú pháp. So với văn xuôi, thơ có tính hàm súc cao, từng câu có tính độc lập tương đối. Có khi đa nghĩa, giàu hình ảnh, sức biểu cảm cao và có giọng điệu đặc trưng. - Trong văn xuôi, ngôn từ mang tính miêu tả, có lúc lời của tác giả, lúc lời của người khác. Văn xuôi thiên về tính đối thoại, thể hiện giọng nói khác nhau của nhân vật, của tác giả, của người kể chuyện. - Thơ văn xuôi là hình thức trung gian giữa thơ và văn xuôi, hình thức thơ văn xuôi gần với thơ trữ tình, văn xuôi có nhịp điệu, gần với âm luật của câu thơ tự do hoặc thể phú của Trung Hoa và Việt Nam. 9
10. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 4. Củng cố: Giáo viên cho học sinh đọc lại bài thơ và sơ đồ hóa cấu trúc của bài thơ trên cơ sở sự vận động của tứ thơ. Trái tim tình yêu Trái tim Đôi mắt Học sinh về nhà làm bài tập: Nhà văn Pháp, Vôn te đã nói: "Thơ là nhạc của tâm hồn, nhất là tâm hồn quảng đại đa cảm". Em hãy phân tích bài số 28 để chứng minh C. Kết luận: Tổ chức học sinh đọc hiểu văn bản nghệ thuật đúng với đặc trưng thể loại và phong cách tác giả luôn tạo được hứng thú cho học sinh khám phá những nét nghệ thuật độc đáo, hấp dẫn, mới mẻ qua từng bài học. Giờ dạy do đó tránh được sự nhàm chán, đơn điệu. Hơn thế qua bài đọc hiểu học sinh bước đầu có ý thức tự khám phá những tác phẩm cùng thể loại khi đã nắm được đặc trưng mã nghệ thuật. Đối với môn Ngữ văn ở trường trung học phổ thông, phương pháp bám sát yêu cầu trên sẽ mang lại ý nghĩa thiết thực cho việc giáo dục ý thức tự học suốt đời của người học. Với thể loại thơ văn xuôi và tác giả Tago, các em sẽ thấy được kiểu tư duy thơ và tư duy của người ấn Độ thật hấp dẫn và mới mẻ. Học sinh sẽ thấy được sự hứng thú khi tìm hiểu nhà nghệ sĩ, nhà tư tưởng lớn của ấn Độ và nhân loại; thấy được sự tương đồng, gần gũi giữa tư duy hướng nội trong thơ Tago và tư duy hướng nội trong thơ Hàn Mặc Tử - nhà thơ tài hoa vào bậc nhất và cũng bất hạnh vào bậc nhất của dân tộc ta. 10
11. Sáng kiến kinh nghiệm, năm học 2006 - 2007 d. Kiến nghị, đề xuất: Theo chương trình SGK mới, bài số 28 được dạy trong 2 tiết, giáo viên dựa vào trình độ thực tế của học sinh để có cách phân bố bài dạy phù hợp. Để bài dạy đạt kết quả cao giáo viên yêu cầu học sinh tìm đọc các tài liệu sau: 1. Nguyễn Thị Bích Hải, Văn học Châu á trong nhà trường, NXB giáo dục 2002. 2. Lưu Đức Trung (Chủ biên) Giảng văn vă học nước ngoài 11, NXB giáo dục năm 1997. 3. Lưu Đức Trung (Chủ biên), Chân dung các nhà văn thế giới T3 NXB giáo dục năm 2001. 4. Lưu Đức Trung, Rabinđranat Tago trong nhà trường, NXB trẻ - TP Hồ Chí Minh năm 2002. 5. Ngữ văn 11, SGK thí điểm BKHXH và NV, NXB giáo dục năm 2004. 6. Ngữ văn 11, SGK thí điểm BKHTN, NXB giáo dục năm 2004. 7. Thơ Tago, Đào Xuân Quý chọn dịch và giới thiệu, NXB Văn học 1979. 11