Đề thi thử tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn - Đề 2 - Năm học 2019-2020 (Có đap án + Ma trận)

Nội dung text: Đề thi thử tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn - Đề 2 - Năm học 2019-2020 (Có đap án + Ma trận)

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI THỬ TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2019-2020 MÃ ĐỀ: 02 Môn: Ngữ văn (Thời gian làm bài 90 phút) Câu 1 (2 điểm) Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu: Đọc đoạn văn sau và trả lời các yêu cầu: “Anh quay lại nhìn con vừa khe khẽ lắc đầu vừa cười. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được, nên anh phải cười vậy thôi. Bữa sau, đang nấu cơm thì mẹ nó chạy đi mua thức ăn. Mẹ nó dặn, ở nhà có gì cần thì gọi ba giúp cho. Nó không nói không rằng, cứ lui cui dưới bếp. Nghe nồi cơm sôi, nó giở nắp, lấy đũa bếp sơ qua – nồi cơm hơi to, nhắm chắc không thể nhắc xuống để chắt nước được, đến lúc đó nó mới nhìn lên anh Sáu. Tôi nghĩ thầm, con bé đang bị dồn vào thế bí, chắc nó phải gọi ba thôi. Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên: - Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái! – Nó cũng lại nói trổng. Tôi lên tiếng mở đường cho nó: - Cháu phải gọi “Ba chắt nước giùm con”, phải nói như vậy. Nó như không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên: - Cơm sôi rồi, nhão bây giờ! Anh Sáu cứ vẫn ngồi im. Tôi dọa nó: - Cơm mà nhão, má cháu về thế nào cháu cũng bị đánh đòn. Sao cháu không gọi ba cháu. Cháu nói một tiếng “ba” không được sao?”. a. Đoạn văn trên được trích từ tác phẩm nào? Của tác giả nào? b. Nêu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm. c. Trong lời thoại: “Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái!”. nhân vật người con đã vi phạm phương châm hội thoại nào? Vì sao có sự vi phạm đó? d. Nhân vật người kể chuyện trong đoạn trích là ai? Nhân vật này có mối quan hệ như thế nào với nhân vật ông Sáu? Câu 2 (3 điểm). Anh/chị viết một bài văn khoảng 300 từ bàn về câu nói sau của Ăng-ghen: “Thà phải thức suốt đêm để tìm hiểu sự thật còn hơn phải nghi ngờ suốt đời” Câu 3 (5 điểm). Phân tích tình huống truyện trong truyện ngắn Làng của nhà văn Kim Lân ---------- HẾT ----------- - Thí sinh không được sử dụng tài liệu; - Giám thị không giải thích gì thêm.
2. 3. Hướng dẫn chấm I. Các yêu cầu cụ thể: Câu Yêu cầu về nội dung kiến thức Điểm 1 Phần đọc hiểu 2,0 Tác phẩm: Chiếc lược ngà, tác giả: Nguyên Quang Sáng. 0,5 Truyện ngắn Chiếc lược ngà được nhà văn Nguyễn Quang Sáng viết năm 0,5 1966 khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam Bộ. Tác phẩm ra đời trong những năm tháng mà cuộc chiến tranh chống Mỹ diễn ra vô cùng ác liệt. Nhân vật bé Thu đã vi phạm phương châm hội hoại lịch sự. Bé Thu cố 0,5 tình nói trống như vậy vì em không muốn gọi ông Sáu là “Ba”. Nhân vật người kể chuyện trong đoạn trích là ông Ba, người bạn cùng 0,5 chiến đấu với ông Sáu. 2 Kiểu bài nghị luận xã hội 3,0 Đảm bảo kiểu bài nghị luận về một tư tưởng đạo lý. Vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Có nhiều cách triển khai vấn đề, miễn là đủ sức thuyết phục. Nhưng cần đảm bảo một số nội dung cơ bản sau đây: Mở bài: Dẫn dắt một cách tự nhiên, ngắn gọn, trúng vấn đề cần bàn luận. 0,5 Tầm quan trọng của việc tìm ra sự thật. Thân bài: 2,0 - Giải thích từ ngữ và ý nghĩa của câu nói: 0,5 Thà phải thức suốt đêm để tìm hiểu sự thật còn hơn phải nghi ngờ suốt đời” “thức suốt đêm” ý trong câu nói nêu lên sự quyết tâm thực hiện bằng được, “nghi ngờ suốt đời” có nghĩa là để hoài nghi theo suốt cuộc đời. “thà”..... “còn hơn” ....là cách nêu giả thiết để rồi khẳng định sự lựa chọn, quyết tâm thực hiện. Ở đây ngầm ý nhấn mạnh tìm hiểu sự thật thực sự rất khó khăn, vất vả nhưng nếu quyết tâm sẽ mang lại kết quả tốt hơn là phải chịu hoài nghi suốt đời. “tìm hiểu sự thật” được hiểu là tìm ra sự thật, chân lý của sự vật, sự việc, hiện tượng cần được biết rõ. Đối với con người, thà vất vả tìm hiểu trong một thời gian ngắn (suốt đêm) để có được một nhận thức rõ ràng, khai thông được tư tưởng cho mình về một vấn đề nào đó, còn hơn là cứ để nó tồn đọng như một việc chưa được giải quyết, khiến cho mối nghi ngờ về nó luôn đè nặng mình trong thời gian dài (suốt đời). - Bình luận câu nói: + Sự thật là những chân lý khách quan. “Tìm hiểu sự thật” là mục đích 0,25 quan trọng đối với việc nhận thức. Nếu không nắm được sự thật thì sẽ gây khúc mắc và ngờ vực, nghi hoặc. Nghi ngờ là một trạng thái tinh thần tiêu cực bất lợi đối với đời sống. + Phương châm của Ăng ghen là hoàn toàn đúng đắn. “Thà mất công tìm hiểu sự thật suốt đêm” là giải pháp tích cực. Còn để trạng thái nghi ngờ đè nặng mình suốt đời là tiêu cực. Mất công trước mắt mà có được lợi ích lâu 0,5
3. dài vẫn luôn là lựa chọn khôn ngoan của con người nói chung, của việc tìm hiểu khoa học nói riêng. + Ăng ghen đã có cách diễn đạt vô cùng ấn tượng, độc đáo về tầm quan trọng của tìm ra sự thật đối với nhận thức của con người. Cách nói của ông không chỉ nhấn mạnh được tầm quan trọng của vấn đề mà còn tạo 0, 25 được ấn tượng sâu sắc đối với người tiếp nhận. - Bài học nhận thức và hành động: 0,5 + Câu nói của Ăng ghen là một bài học bổ ích, nhất là các bạn trẻ chúng ta. Quyết tâm, nỗ lực không ngừng để tìm hiểu, nhận thức đúng bản chất của sự vật, hiện tượng thì chúng ta mới tìm ra được chân lý, mới giải quyết được các vấn đề mà học tập và đời sống đặt ra chúng ta. Khi nhận thức đúng bản chất của vấn đề ta sẽ giải quyết đúng đắn, xử lý hiệu quả các mối quan hệ, các nhiệm vụ. Sẽ làm chủ được bản thân và thích ứng tốt với cuộc sống hiện đại, giảm thiểu sai lầm và thất bại. Đúng như lời cha ông ta đã dạy: Việc hôm nay chớ để ngày mai. Kết bài: Khái quát, khẳng định lại vấn đề nghị luận, gợi mở suy nghĩ cho 0, 5 người đọc về chủ đề được bàn luận. Câu nói của Ăng ghen về tầm quan trọng, sự nỗ lực trong tìm kiếm sự thật có ý nghĩa sâu sắc và lâu dài đối với mỗi chúng ta. Bởi lẽ: Hiểu biết, thật sự hiểu biết sẽ đưa con người đến tự do! 3 Nghị luận văn học 5 điểm Yêu cầu: Bài làm có đầy đủ cấu trúc Mở bài, Thân bài, Kết bài. Mở bài giới thiệu được chủ đề cần nghị luận; Thân bài triển khai được các luận điểm; Kết bài khái quát được vấn đề. Bài làm vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. HS có thể trình bày bài viết theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo một số nội dung cơ bản sau: Mở bài: Nêu, dẫn dắt vấn đề cần nghị luận. 0,5 Truyện ngắn Làng là tác phẩm tiêu biểu viết về đề tài người nông dân trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp của của nhà văn Kim Lân. Một trong những nét độc đáo, giàu tính thẩm mỹ là nhà văn đã sáng tạo nên một tình huống nghệ thuật hấp dẫn. Thân bài: 4,0 - Tóm tắt tình huống: 1,0 Trong truyện ngắn Làng, tác giả đã đặt nhân vật ông Hai vào một tình huống gay cấn để bộc lộ sâu sắc tình cảm yêu làng, yêu nước của ông. Tình huống ấy là cái tin làng ông theo giặc, lập tề mà chính ông nghe được từ miệng những người tản cư dưới xuôi lên. - Phân tích tình huống: + Nghe tin đột ngột về việc làng theo giặc, ông Hai sững sờ: “Cổ ông lão 1,0 nghẹn ắng hẳn lại, da trên mặt tê rân rân. Ông lão lặng đi, tưởng như đến không thở được”. Khi trấn tĩnh lại được phần nào, ông còn chưa tin cái tin ấy. Nhưng rồi những người tản cư đã kể rành rọt, lại khẳng định họ
4. “vừa ở dưới ấy lên” làm ông không thể không tin”. + Cái tin dữ ấy cứ xâm chiếm suy nghĩ của ông, trở thành một ám ảnh day 1,0 dứt. Kim Lân đã diễn tả rất cụ thể nỗi ám ảnh nặng nề biến thành sự sợ hãi thường xuyên trong ông Hai cùng với nỗi đau xót, tủi hổ của ông trước cái tin làng mình theo giặc. + Tình huống bất ngờ, gay cấn góp phần bộc lộ sâu sắc diễn biến tâm lý nhân vật, tình cảm yêu làng yêu nước của ông Hai và làm rõ chủ đề tác 1,0 phẩm: ca ngợi tình yêu làng yêu nước, tinh thần kháng chiến chân thành, mãnh liệt của người nông dân VN trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Kết luận: 0,5 - Khẳng định giá trị, ý nghĩa của tình huống truyện Tình huống truyện trong truyện ngắn Làng của nhà văn Kim Lân là một tình huống nghệ thuật vô cùng độc đáo, góp phần làm nổi bật tính cách nhân vật và chủ đề tư tưởng của tác phẩm cũng như tạo sức hấp dẫn cho thiên truyện. Trong quá trình đọc hiểu thể loại truyện ngắn, chúng ta cần chú ý đến yếu tố tình huống nghệ thuật để thấy được tài năng của nhà văn và hiểu được vai trò, ý nghĩa của tình huống truyện. II. Hướng dẫn chấm điểm: - Điểm 9-10: Đáp ứng tốt các yêu cầu trên. Bài viết có nội dung sâu sắc, thuyết phục, thể hiện kĩ năng biểu cảm tốt, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các cách lập ý trong bài văn biểu cảm. Có thể mắc một số lỗi nhỏ về diễn đạt, dùng từ, chính tả - Điểm 7-8: Đáp ứng khá tốt các yêu cầu trên. Bài viết có nội dung khá sâu sắc, thuyết phục, thể hiện sự vận dụng tương đối linh hoạt các kĩ năng tạo lập văn bản. Còn mắc một số lỗi về diễn đạt, dùng từ, chính tả - Điểm 5-6: Đáp ứng cơ bản các yêu cầu trên, nhưng chưa sâu, vận dụng tương đối hợp lí các kĩ năng tạo lập văn bản. Còn mắc nhiều lỗi về diễn đạt, dùng từ, chính tả. - Điểm 3 - 4: Nội dung sơ sài, vận dụng chưa hợp lí các kĩ năng tạo lập văn bản. Còn mắc quá nhiều lỗi về diễn đạt, dùng từ, chính tả. - Điểm 1-2 : Chưa biết cách làm bài, diễn đạt lủng củng. - Điểm 0: Không viết bài hoặc lạc đề. -----HẾT-----