Đề thi thử tốt nghiệp môn Ngữ Văn - Năm học 2009-2010 - Trường THPT Hương Khê

Nội dung text: Đề thi thử tốt nghiệp môn Ngữ Văn - Năm học 2009-2010 - Trường THPT Hương Khê

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TĨNH KÌ THI THỬ TỐT NGHIỆP NĂM HỌC 2009-2010 TRƯỜNG THPT HƯƠNG KHÊ MÔN: NGỮ VĂN Thời gian làm bài 150 phút ĐỀ RA I. Phần chung cho tất cả các thí sinh(5 điểm) Câu I(2 điểm) Anh/chị hãy nêu chủ đề của truyện Số phận con người của nhà văn Sô-lô-khốp. Câu II(3 điểm) Anh/chị hãy viết một bài văn không quá 400 từ bàn về câu nói sau của Hồn Trương Ba: “ Sống nhờ vào đồ đạc, của cải của người khác đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết!”.(Trích: Hồn Trương Ba, da hàng thị, Lưu Quang Vũ) II. Phần riêng(5 điểm): Thí sinh có thể chọn một trong hai câu sau: Câu III.a theo chương trình Chuẩn(5 điểm) Anh/chị hãy phân tích tính cách của nhân vật Chiến và Việt trong truyện Những đứa con trong gia đình của nhà văn Nguyễn Thi để làm rõ sự tiếp nối truyền thống gia đình của những người con. Câu III.b theo chương trình Nâng cao(5 điểm). Qua chân dung “một người Hà Nội”, Nguyễn Khải đã trình bày quan niệm nghệ thuật của cá nhân ông về con người. Anh/chị hãy làm rõ quan niệm đó. .....................................................Hết...................................................................
2. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TĨNH KÌ THI THỬ TỐT NGHIỆP NĂM HỌC 2009-2010 TRƯỜNG THPT HƯƠNG KHÊ MÔN: NGỮ VĂN Thời gian làm bài 150 phút HƯỚNG DẪN CHẤM Câu I - Qua câu chuyện cảm động về cuộc đời bi thương của người chiến sĩ Xô viết Xô-cô-lốp, người kể chuyện khuyên con người luôn vươn lên thực tại khổ đau để hướng tới tương lai ngay cả khi bị rơi vào cảnh ngộ bi thảm nhất. - Tác phẩm tập trung khắc họa bi kịch thời hậu chiến, tố cáo tội ác do phát xít gây ra và bày tỏ tấm lòng ưu ái, chia sẻ trước những mất mát khủng khiếp mà người dân Xô viết phải gánh chịu. - Tác phẩm là bài ca ngợi ca nghị lực phi thường, lòng nhân hậu của con người Nga. Câu II - Sự sống vô cùng quý giá nhưng ý nghĩa đích thực của cuộc sống là được sống là chính mình. Đây là quan niệm sống của nhân vật Hồn Trương Ba và cũng là thông điệp mà nhà viết kịch Lưu Quang Vũ muốn gửi tới mọi người. - Câu nói tố cáo thái độ vô trách nhiệm, ích kỉ của kẻ có quyền lực gây ảnh hưởng xấu tới số phận, cuộc đời của người khác. - Mỗi người cần có bản lĩnh vượt qua những cảm dỗ của dục vọng tầm thường, không bị rơi vào bi kịch tha hóa bởi những động cơ tầm thường của kẻ khác, vươn tới cuộc sống hài hòa, lành mạnh, một đời sống tự lập. - Câu nói có ý nghĩa cảnh tỉnh sâu sắc đối với con người hiện đại khi ảnh hưởng tiêu cực của lối sống thực dụng và tính cách cực đoan của con người cá nhân đang có nguy cơ trở thành quan niệm sống của nhiều người trong xã hội. Câu III.a - Một trong những nét đặc sắc của truyện Những đứa con trong gia đình là nhà văn đã xây dựng được những nhân vật tiêu biểu cho những con người Việt Nam thời chống Mĩ gắn với truyền thống yêu nước, căm thù giặc sâu sắc, thủy chung son sắt với cách mạng. Những con người ấy vừa có những nét chung thống nhất vừa có những nét riêng độc đáo. Tiêu biểu là chị em Chiến và Việt. - Họ là những người con yêu thương ba má, căm thù giặc sâu sắc và cùng hăng hái tòng quân để đền trả thù nhà, đền nợ nước. - Cùng trang lứa, hai chị em hơn nhau một tuổi nhưng Chiến sớm trưởng thành, sớm “khôn” hơn còn Việt vẫn tỏ ra rất trẻ con, nghĩ ngợi, nói năng hồn nhiên, vô tư.
3. - Chiến được khắc họa là cô bé đảm đang, tháo vát, gan góc. Nhà văn dường như có ý thức tô đậm nét kế thừa người mẹ ở nhân vật Chiến. Ở nhân vật có một tính cách đa dạng: vừa là cô gái mới lớn, tính cách còn trẻ con, vừa là người chị biết nhường em, biết lo toan tháo vát mọi việc làm chú Năm cảm phục. Cũng như nhiều đứa trẻ Nam Bộ, Chiến lớn lên trong một thời kì đặc biệt của lịch sử dân tộc - thời kì chiến tranh chống đế quốc Mĩ - chị đã trực tiếp cầm súng đánh giặc để trả thù nhà, thực hiện lời thề: “Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nêu giặc còn thì tao mất”. - Trong khi đó Việt là một chiến sĩ còn rất trẻ. Nhà văn đã trần thuật theo điểm nhìn của nhân vật Việt là chính nên những nét tính cách, tâm lí của nhân vật hiện lên rất chân thực, sinh động. Việt là một chiến sĩ gan góc, dũng cảm. Nhân vật có nét riêng dễ mến của một cậu con trai mới lớn vô tư, tính tình còn trẻ con, ngây thơ, hiếu động. Tuy còn có vẻ hồn nhiên, vô tư nhưng Việt cũng lớn kịp với hoàn cảnh, có tư thế của người chiến sĩ trẻ dũng cảm, kiên cường. Tính cách của nhân vật được hun đúc từ truyền thống gia đình và hoàn cảnh khốc liệt của chiến tranh. Câu nói của Việt nói lên ý chí, tính cách dũng cảm của những đứa con Nam Bộ thời chống Mĩ: “ Tao sẽ chờ mày! Trên trời có mày, dưới đất có mày, cả khu rừng này còn có mình tao. Mày có bắn tao thì tao cũng bắn được mày. Nghe súng nổ, các anh tao sẽ chạy tới đâm mày! Mày chỉ giỏi giết gia đình tao, còn đối với tao thì mày là thằng chạy”. Hành động giết giặc trả thù nhà, đền nợ nước là là một trong những thước đo quan trọng nhất về phẩm cách con người của nhân vật Nguyễn Thi. - Tác giả tuy viết về những đứa con trong một gia đình nhưng đã chọn được một gia đinhg đặc biệt, tập trung những nét tiêu biểu nhất của số phận và phẩm chất nhân dân Nam Bộ thời chiến tranh chống Mĩ nên tầm khái quát hiện thực của tác phẩm rất rộng lớn và sâu sắc. Câu III.b - Quan niệm nghệ thuật về con người là nguyên tắc lí giải, cảm thụ và miêu tả về con người. Một thời đại văn học mới phải bắt đầu từ quan niệm mới về con người. Nó sẽ làm đổi thay phương pháp và thủ pháp nghệ thuật. Đối với sáng tạo trong văn học, mỗi cá nhân người nghệ sĩ phải có được cái nhìn khác nhau về con người.Và cái nhìn đó cũng được thay đổi ngay trong thế giới nghệ thuật của chính anh ta. Nhà văn rất kị lặp lại vết chân của người đi trước và lặp lại chính mình. Với Một người Hà Nội, Nguyễn Khải đã thực sự mang đến cho người đọc một cái nhìn mới về con người và cuộc đời trên tinh thần dân chủ hóa của thời đại. - Một người Hà Nội rút từ tập Hà Nội trong mắt tôi, tiêu biểu cho ngòi bút Nguyễn Khải ở giai đoạn sáng tác thứ hai của đời văn tác giả, giai đoạn gắn với công cuộc đổi mới của đất nước, trong đó có đổi mới văn chương. - Nhân vật bà Hiền được xây dựng như một biệt lệ, không theo khuôn mẫu quen thuộc của giai đoạn sáng tác trước 1978 của nhà văn. Truyện ngắn này
4. không phải là tác phẩm mang tính chất sử thi như văn học giai đoạn trước 1975, tức là giai đoạn văn học với cảm hứng chủ đạo là ca ngợi những tấm gương yêu nước, những anh hùng liệt sĩ hi sinh thân mình, cống hiến tuổi xuân để bảo vệ Tổ quốc. - Quan niệm về con người ở văn học giai đoạn trước 1975 là con người cộng đồng, con người sử thi. Văn học sau Đổi mới có sự chuyển đổi về quan niệm nghệ thuật về con người, văn học đi sâu khám phá con người đời tư, con người thế sự. Nhân vật bà Hiền trong truyện là một con người nổi bật ở bản lĩnh cá nhân, ở khả năng tự ý thức, có nhân cách đẹp. - Quan niệm nghệ thuật về con người của Nguyễn Khải trong Một người Hà Nội gắn liền với nhận thức về niềm tin mang dấu ấn cá nhân, nghĩa là không hoàn toàn trùng khít với kinh nghiệm quen thuộc của cộng đồng. Nếu trong những sáng tác của nhà văn trước 1975 thường lấy kinh nghiệm cộng đồng, lấy tính giai cấp làm chuẩn quy chiếu. Con người trong Một người Hà Nội được Nguyễn Khải soi ngắm trong cái nhìn thế sự, điểm quy chiếu là văn hóa ứng xử, là đạo đức sinh hoạt. Vẻ đẹp của bà Hiền được tác giả tô đậm ở bản lĩnh cá nhân, ở ứng xử xuất phát từ lòng tự trọng của “một người Hà Nôị”. Tính cách nhân vật được soi chiếu từ nhiều điểm nhìn với tính chất đa diện mang tính đối thoại với cuộc sống đương đại khi nghĩ về người Hà Nội. Nhân vật không chịu sự kết luận một chiều theo ý áp đặt của bất cứ ai khi tham gia đối thoại về những vấn đề nhân sinh.