Đề thi thử Đại học lần thứ 2 môn Ngữ văn - Năm học 2009-2010 - Trường THPT Hương Khê (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi thử Đại học lần thứ 2 môn Ngữ văn - Năm học 2009-2010 - Trường THPT Hương Khê (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TĨNH ĐỀ THI THỬ ĐẠI HỌC LẦN THỨ HAI Trường THPT Hương Khê NĂM HỌC 2009 – 2010 MÔN: NGỮ VĂN Thời gian làm bài 180 phút Câu 1 (3 điểm). Anh/chị hãy viết một bài văn (không quá 600 từ) bàn về mối quan hệ giữa hiểu mình và hiểu người. Câu 2 (2 điểm). Cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ sau: “Tây Ban Nha hát nghêu ngao bỗng kinh hoàng áo choàng bê bết đỏ Lor-ca bị điệu về bãi bắn chàng đi như người mộng du tiếng ghi ta nâu bầu trời cô gái ấy tiếng ghi ta lá xanh biết mấy tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy” (Trích: Đàn ghi ta của Lor-ca ,Thanh Thảo, Ngữ văn 12, tập 1, NxbGD 2007 trang 165) Câu 3 (5 điểm). Cảm nhận của anh/chị về chân dung các nhân vật Tnú, Dít trong truyện Rừng xà nu của nhà văn Nguyễn Trung Thành và nhân vật Chiến, Việt trong trích đoạn Những đứa con trong gia đình của nhà văn Nguyễn Thi. ......................................................Hết..........................................................
2. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TĨNH HƯỚNG DẪN CHẤM THI THỬ ĐẠI HỌC Trường THPT Hương Khê LẦN THỨ NHẤT NĂM HỌC 2009 – 2010 MÔN: NGỮ VĂN Thời gian làm bài 180 phút Câu Ý Nội dung Điểm I Bàn luận về mối quan hệ giữa hiểu mình và hiểu người 1 Giải thích ý kiến. Hiểu mình và hiểu người có mối quan hệ tương hỗ. Qua đây giúp mỗi cá nhân 0,5 có ứng xử phù hợp nhằm đạt hiệu quả trong công việc và giao tiếp hàng ngày. 2 Bàn luận ý kiến. - Hiểu mình là nhận ra năng lực, sở trường, tố chất của bản thân cũng như 1,5 những tồn tại, sở đoản của mình. - Hiểu người là biết được ý nghĩ, tình cảm, quan điểm của người khác. - Mục đích của hiểu mình là nhận ra những khả năng của bản thân để phát huy sở trường; biết được hạn chế, sở đoản của mình để rèn luyện, khắc phục để có giải pháp phù hợp cho việc định hướng nghề nghiệp và xây dựng các mối quan hệ. - Mục đích của hiểu người là để có những ứng xử, giải pháp phù hợp trong việc xây dựng quan hệ đời sống và hợp tác trong công việc. 3 Bài học nhận thức và hành động. - Người xưa nói “Dụng nhân như dụng mộc” với ý nghĩa nếu biết bản chất của 1.0 cộng sự sẽ phát huy được sở trường và hạn chế được những sở đoản của họ. Người xưa cũng từng nói “Biết mình biết người trăm trận trăm thắng”. Làm chủ được bản thân và thấu hiểu được người khác sẽ mang lại thành công trong cuộc sống. - Mở rộng ra chúng ta cũng có thể hiểu: một đất nước, một dân tộc muốn tồn tại và phát triển, hội nhập thành công cũng cần hiểu rõ nội lực của mình và đặc điểm văn hóa, lịch sử của các quốc gia có mối quan hệ đối tác với mình. - Đối với thế hệ trẻ việc rèn luyện bản lĩnh, trau dồi tri thức văn hóa, xây dựng lí tưởng sống cao đẹp sẽ hứa hẹn một tương lai tươi sáng. II Cảm nhận đoạn thơ 1 Đoạn thơ tái hiện lại cái chết oan khuất của nghệ sỹ Lor-ca và nỗi xót xa về sự dang dở của khát vọng cách tân. - Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca viết về cái chết của nhà thơ, nhạc sĩ, nhà viết 0,25 kịch, nhà hoạt động sân khấu thiên tài người Tây Ban Nha. Nhà thơ Thanh Thảo muốn phục sinh thời khắc bi tráng đó, tỏ thái độ ngưỡng mộ, đau xót và qua đó xây dựng biểu tượng nghệ thuật Lor-ca qua hình ảnh quen thuộc, hình ảnh chiếc
3. đàn ghi ta, gắn với tài năng của tác giả Lor-ca và văn hóa đất nước Tây Ban Nha. - Chủ đề của đoạn thơ: tái hiện cái chết oan khuất, đau đớn, đầy bi phẫn bởi thế 1,2 5 lực phát xít. + Khổ thơ thứ hai và ba tập trung thể hiện giây phút Lor-ca “bị điệu về bãi bắn” và cực tả nỗi đau xót trước cái chết của người nghệ sĩ xứ Tây Ban Nha. Chế độ độc tài hoảng sợ trước tinh thần phản kháng của Lor-ca nên đã ghiết chết người ca sĩ của tự do, người nghệ sĩ của những cách tân nghệ thuật của thời đại. Hình ảnh Lor-ca đi như người mộng du, kinh hoàng vì không ngờ cái chết lại đến sớm với mình như vậy, dù trong cuộc chiến đấu này nhà thơ đã tiên lượng được cái chết như một tất yếu của những người tiên phong vì dân chủ và nghệ thuật. Tiếng đàn ghi ta cũng là tiếng lòng của người nghệ sĩ: tiếng ghi ta nâu trầm tĩnh nghĩ suy, tiếng ghi ta lá xanh thiết tha hi vọng, tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan bàng hoàng, tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy đau đớn, nghẹn ngào. + Ở hai khổ thơ này, hai biện pháp nghệ thuật đối lập và nhân hoá được Thanh Thảo khai thác rất có hiệu quả. Đó là sự đối lập giữa tự do của người nghệ sĩ với thế lực tàn ác của bọn phát xít, giữa tiếng hát yêu đời, vô tư với hiện thực phũ phàng. Trên tất cả là sự đối lập giữa tình yêu cái đẹp với những thế lực dã man, tàn bạo. + Hình ảnh “tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy” được tạo ra bằng nhân cách hoá có sức ám ảnh đặc biệt: âm nhạc đã thành thân phận, tiếng đàn dã thành linh hồn, thành sinh mệnh đời người. Ngoài ra, tác giả còn sử dụng biện pháp hoán dụ, biện pháp so sánh và chuyển đổi cảm giác theo thuyết tương giao của chủ nghĩa tượng trưng(tiếng ghi ta nâu, tiếng ghi ta xanh, tiếng ghi ta tròn). Có thể xem mỗi so sánh ấy là một ẩn dụ về tình yêu, về cái chết, về nỗi đau. + Diễn tả sự ra đi về cõi vĩnh hằng của người nghệ sĩ thiên tài, Thanh Thảo đã dùng lối kết hợp của thơ tượng trưng, nhiều hình ảnh thơ được tượng trưng hoá, khiến cho chúng có dạng một hình thể chứa nhiều hình ảnh. Tất cả chúng gây ám ảnh đặc biệt trong tâm trí người đọc. Sau khi đọc thi phẩm, nhiều thi ảnh thực sự “làm tổ” trong tâm hồn độc giả. Đây đâu phải bởi tính lạ của bài thơ mà chính là sự kết hợp tài hoa của nhân cách nghệ sĩ xứ Tây Ban cầm và tình yêu của nhà thơ Việt dành cho cái Đẹp. 2 Đặc sắc nghệ thuật của đoạn thơ - Phục sinh giây phút bi tráng của cuộc đời hình Lor-ca, Thanh Thảo đã sử 0,25 dụng một hệ thống ngôn ngữ giàu sắc thái tu từ, mới mẻ, hiện đại, ngôn ngữ theo lối tượng trưng với màu sắc, hình ảnh đẹp, giàu chất suy tưởng.
4. 3 Bình luận, đánh giá giá trị thẩm mỹ của đoạn thơ. Qua đoạn thơ người đọc cảm nhận được sự mong manh, yếu đuối cùng sự bất tử 0,25 của cái đẹp. Và cũng qua đây nhà thơ muốn gửi tới người đọc một thông điệp : Thái độ ứng xử của chúng ta đối với Cái Đẹp. Cùng với hình tượng Cao Bá Quát, Nguyễn Đình Chiểu, Ê-xê-nhin, hình tượng Lor-ca, Thanh Thảo đã góp thêm vào gia tài thi ca của mình những chân dung tinh thần đặc biệt về những nghệ sĩ tài hoa của nhân loại. III Chân dung các nhân vật Tnú, Dít trong truyện Rừng xà nu của nhà văn Nguyễn Trung Thành và nhân vật Chiến, Việt trong trích đoạn Những đứa con trong gia đình của nhà văn Nguyễn Thi. 1 Vài nét về tác giả và tác phẩm - Nguyễn Trung Thành và Nguyễn Thi là những nhà văn có mặt từ rất sớm ở 0,5 chiến trường Tây Nguyên và Nam Bộ trong những ngày đầu chống Mỹ. Vốn sống phong phú và tài năng nghệ thuật đã giúp hai nhà văn xây dựng thành công những nhân vật có cá tính sắc nét đồng thời rất tiêu biểu cho phẩm chất chung của đồng bào miền Nam thời đánh Mỹ cứu nước. Nhân vật Tnú và Dít trong truyện Rừng xà nu của nhà văn Nguyễn Trung Thành và nhân vật Chiến và Việt trong tác phẩm Những đứa con trong gia đình của nhà văn nguyễn Thi là những nhân vật điển hình cho thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mỹ.. 2 Nét chung về chân dung các nhân vật. Các nhân vật đều có điểm chung: yêu quê hương đất nước, sống tình nghĩa và 0,5 thủy chung với cách mạng, có mối thù sâu sắc với bọn Mỹ - Ngụy. Là những thanh niên đại diện cho thế hệ trẻ ghánh vác nhiệm vụ lịch sử một cách vẻ vang. 3 Nét riêng của từng nhân vật - Do hoàn cảnh xuất thân và đặc điểm văn hóa của từng vùng miền nên nhân vật 3,5 của Nguyễn Trung Thành có nhiều nét khác biệt so với những nhân vật của Nguyễn Thi. Những nét riêng ấy được biểu hiện cụ thể: + Tnú và Dít là những đứa con của đồng bào Strá nên từ ngoại hình đến tính cách in đậm dấu ấn Tây Nguyên. Họ có một ngoại hình tràn đầy sức sống, vạm vỡ và mạnh khỏe như những cây xà nu của núi rừng Trường Sơn. Là những con người yêu tự do, có mối thù sâu sắc với bọn Mỹ - Ngụy. Từ nhỏ Tnú và Dít đã sớm tham gia cách mạng và bị giặc tra tấn, uy hiếp nhưng cả hai đều rất gan dạ, dũng cảm một lòng bảo vệ Đảng bảo vệ cán bộ cách mạng. Bị giặc tra tấn, đánh đập bắt Tnú khai nơi ở của cán bộ cách mạng, Tnú đã chỉ tay vào bụng trả lời cán bộ ở trong bụng mình mặc cho kẻ thù tra tấn hết sức dã man. Khi bị giặc bắt và uy hiếp bắn tới mười phát súng quanh người nhưng Dít không khai nửa lời. Ban đầu em bật khóc nhưng đến phát thứ mười thì hai mắt mở to nhìn thẳng vào kẻ thù không chớp. Lòng dũng cảm và ý thức kỉ luật cao là những nét tính cách
5. tiêu biểu của hai nhân vật này. + Chiến và Việt sinh ra trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước và cách mạng. Ông nội và bố đã hi sinh thời chống Pháp, mẹ bị bom Mỹ giết chết. Hai chị em được chú Năm dạy dỗ, đỡ đầu. Là những người con trường thành trong hoàn cảnh đặc biệt của chiến tranh nên dù mới lớn nhưng cả Chiến và Việt đều xin đi bộ đội để trả thù cho ba má. Chiến là chị nên mọi chuyện trong nhà do cô sắp đặt đâu vào đấy. Chiến chính là một phiên bản của người mẹ. Chiến giống má từ ngoại hình đến tính cách. Đặc biệt là sự gan dạ, dũng cảm. Còn Việt dù chiến đấu rất dũng cảm nhưng tính cách còn nhiều nét của trẻ con..... 0,5 - Tập thể nhân vật trong hai tác phẩm được xây dựng theo khuynh hướng sử thi. Họ là những nhân vật anh hùng, mang lí tưởng hoài bão và khát vọng của cộng đồng, kết tinh vẻ đẹp của một thế hệ người con ưu tú của dân tộc ta trong thời chống Mỹ. Nhà văn bày tỏ niềm ngưỡng mộ, khâm phục chân dung những người trẻ tuổi tài cao của đất nước trong cuộc đối đầu lịch sử có tính chất sống còn của dân tộc ta trong những năm chống gặc cứu nước. Lưu ý: Thí sinh có thể làm bài theo nhiều cách khác nhau, nhưng phải đảm bảo những yêu cầu về kiến thức.