Đề thi học sinh giỏi Lớp 8 môn Ngữ văn - Năm học 2019-2020 - PGD&ĐT Vũ Quang (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi học sinh giỏi Lớp 8 môn Ngữ văn - Năm học 2019-2020 - PGD&ĐT Vũ Quang (Có đáp án)

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 8 VŨ QUANG NĂM HỌC 2019-2020 Môn: Ngữ văn (Thời gian làm bài 120 phút, không kể thời gian phát đề) Câu 1(8 điểm) Đọc câu chuyện và thực hiện yêu cầu: “Có một ông lão cô đơn, không con không cháu, sức khỏe lại yếu bệnh luôn. Ông quyết định chuyển đến viện dưỡng lão. Ông lão tuyên bố bán căn nhà xinh đẹp của mình. Người mua nghe tin lũ lượt kéo đến. Giá thấp nhất của căn nhà là tám triệu bảng Anh, nhưng mọi người đã mau chóng đẩy lên mười triệu bảng. Giá tiền không ngừng leo thang. Ông già trầm tư trong ghế sofa, đôi mắt ưu tư, lo lắng. Đúng vậy, nếu không vì tình hình sức khỏe không tốt, ông đã không bán căn nhà đã cùng ông đi qua nửa đời người này. Một thanh niên ăn mặc giản dị đến trước mặt ông, cúi chào, nhỏ nhẹ nói: “Thưa ông, cháu cũng muốn mua căn nhà này, nhưng cháu chỉ có một triệu bảng. Nhưng nếu ông bán căn nhà này cho cháu, cháu bảo đảm vẫn để ông sống trong căn nhà này, cùng cháu uống trà, đọc báo, dạo bộ, ngày ngày sống vui vẻ. Hãy tin cháu, cháu sẽ chăm sóc ông bằng cả trái tim yêu thương!”. Ông lão gật đầu mỉm cười, bán căn nhà đó cho chàng trai với giá một triệu bảng”. (Trần Thư Khải, Cách xử thế xưa và nay, Tập 2, Nxb Thanh Hóa, 2017) Từ câu chuyện trên, anh/chị hãy viết một bài văn bàn về mối quan hệ giữa cho và nhận trong cuộc sống. Câu 2(12 điểm) Bàn về tập Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh, sách Ngữ văn 8, tập 1 có nhận định: “Tuy Bác Hồ viết Nhật ký trong tù chỉ để “ngâm ngợi cho khuây” trong khi đợi tự do, tập thơ vẫn cho thấy tâm hồn cao đẹp, ý chí cách mạng phi thường và tài năng thơ xuất sắc của Người”. Qua bài thơ Ngắm trăng (Vọng nguyệt) của Hồ Chí Minh, anh/chị hãy làm sáng tỏ nhận định trên. - HẾT -------------------------------------------------- - Thí sinh không được sử dụng tài liệu; Giám thị không giải thích gì thêm; - Họ và tên thí sinh:...........................................;Số báo danh:...........................
2. I. Các yêu cầu cụ thể: Câu Yêu cầu về nội dung kiến thức Điểm 1 8 Đảm bảo kiểu bài nghị luận về một tư tưởng đạo lý. Vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Có nhiều cách triển khai vấn đề, miễn là đủ sức thuyết phục. Nhưng cần đảm bảo một số nội dung cơ bản sau đây: Mở bài: Nêu, dẫn dắt vấn đề cần nghị luận: Mối quan hệ giữa cho đi và nhận về trong 0,5 cuộc sống. Thân bài: 7,0 - Ý nghĩa của câu chuyện: 2,0 Câu chuyện trên ngợi ca sự thấu hiểu, sẻ chia chân thành giữa con người với con người. Sự thấu hiểu, cảm thông và sẻ chia đã giúp cho cụ già và người thanh niên đạt được mục đích của mình. Cụ già sẽ có một quãng đời vui vẻ, an yên trong ngôi nhà của mình, được sự chăm sóc, yêu thương của chàng trai và chàng trai bằng chính sự chân thành và tình yêu thương của mình đã được cụ già bán cho ngôi nhà với giá rẻ bất ngờ. - Giải thích từ ngữ: “cho” được hiểu là chia sẻ, giúp đỡ, dành cho người khác cái mình có. Còn “nhận” là đón nhận, nhận về mình những cái người khác dành cho bản thân mình. - Bình luận: + “Cho” và “nhận” luôn có mối quan hệ biện chứng với nhau. Biết chia sẻ, giúp đỡ 2,0 người khác sẽ được người được nhận biết ơn, trân trọng. Người có cái để cho tìm thấy được niềm vui, ý nghĩa của sự sẻ chia. Trong cuộc sống cho đi không đồng nghĩa với mất đi mà cho cũng là nhận. Biểu hiện cụ thể của “cho” và “nhận” trong cuộc sống là rất phong phú : Giúp đỡ, chia sẻ.., đón nhận về vật chất và tình cảm; “cho” và “nhận” lời khuyên, cơ hội, cho của cải vật chất...Cá nhân giúp đỡ cá nhân, cộng đồng giúp đỡ cá nhân và ngược lại... + Trong cuộc đời, không ai sinh ra đã tự đầy đủ, không cần đến sự giúp đỡ, chia sẻ của người khác. Và cũng không có ai chỉ biết sống một mình, sống cho bản thân mà không biết chia sẻ, thấu hiểu. Cho và nhận tạo ra các mối quan hệ tốt đẹp giữa người với với người, giữa con người với môi trường tự nhiên Để việc cho đi và nhận về thực sự có ý nghĩa, chúng ta phải biết cách cho và biết cách 1,0 nhận. Cho đi một cách chân thành, vô tư và nhận về bằng thái độ biết ơn chính là một biểu hiện của văn hóa ứng xử. + Trong cuộc sống, cần học cách cho đi và biết cách nhận về sẽ làm cho mối quan hệ 1,0 giữa con người với con người ngày càng tốt đẹp hơn. Ông cha mình từng dạy cháu con về văn hóa ứng xử: Cách cho hơn của cho. + Trong xã hội hiện nay, do tác động tiêu cực của mặt trái của nền kinh tế thị trường nên nhiều người có lối sống ích kỷ, sống thiếu trách nhiệm, thiếu ý thức xây dựng. Cuộc sống của một bộ phận xã hội thiên về hưởng thụ hơn là cống hiến, vì mình nhiều hơn vì người. Chạy theo lối sống hưởng thụ vật chất, sống ích kỉ, vô cảm trước nỗi đau, điều thua thiệt của đồng loại, bỏ qua, xem nhẹ ý thức cộng đồng, trách nhiệm sẻ chia. - Bài học nhận thức và hành động: 1,0
3. Chúng ta cần ý thức sâu sắc quy luật cho và nhận. Tu dưỡng, rèn luyện bản thân để có nhiều cơ hội giúp đỡ người khác vì giúp người cũng là giúp mình. Biết hài hòa giữa cống hiến và hưởng thụ, hi sinh và đón nhận. Có ý thức xây dựng văn hóa biết ơn, sẻ chia cùng cộng đồng. Kết bài: Khái quát, khẳng định lại vấn đề nghị luận, gợi mở suy nghĩ cho người đọc về 0, 5 chủ đề được bàn luận. 3 Nghị luận văn học 12 điểm Yêu cầu: Bài làm có đầy đủ cấu trúc Mở bài, Thân bài, Kết bài. Mở bài giới thiệu được vấn đề cần nghị luận; Thân bài triển khai được các luận điểm; Kết bài khái quát được vấn đề. Bài làm vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. HS có thể trình bày bài viết theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo một số nội dung cơ bản sau: Mở bài: 0,5 Nêu, dẫn dắt vấn đề cần nghị luận. Vẻ đẹp tài năng và tâm hồn của tác giả Hồ Chí Minh hiện lên trong tập NKTT: tâm hồn cao đẹp, ý chí cách mạng phi thường và tài năng thơ xuất sắc của Người. Thân bài: 11,0 Giải thích nhận định: 1,0 Từ mục đích “làm thơ” của Bác Hồ khi bị giam tù và giá trị vượt trội của tập thơ cho thấy bức chân dung tự họa về người tù Hồ Chí Minh cùng tài năng bậc thầy trong sáng tác thơ ca.. Nêu hoàn cảnh ra đời, mục đích làm thơ của Hồ Chí Minh trong khoảng thời gian Người bị quân của Tưởng Giới Thạch bắt giam và hoàn cảnh ngắm trăng đặc biệt của 1,0 Bác. Qua việc bám sát văn bản bài thơ để phân tích (trên cơ sở đối sánh giữa phần phiên âm, 3,0 dịch nghĩa và dịch thơ) thí sinh cần làm nổi bật được hình tượng nhân vật trữ tình trong bài thơ là người có tâm hồn cao đẹp, rất nhạy cảm với vẻ đẹp của thiên nhiên, vạn vật xung quanh. Trong bài thơ đã diễn ra một cuộc vượt ngục về tinh thần của người tù Hồ Chí Minh để tìm đến với vầng trăng tri kỷ. Qua bài thơ, người đọc còn thấy được Chân dung tự họa của người tù Hồ Chí Minh là 3,0 một người tù có ý chí cách mạng phi thường. Bài thơ vừa thể hiện tình cảm thiên nhiên đặc biệt sâu sắc, mạnh mẽ, một biểu hiện nổi bật của tâm hồn nghệ sỹ ở Bác Hồ, vừa cho thấy sức mạnh tinh thần to lớn của người chiến sỹ vĩ đại. Đằng sau những câu thơ giàu chất trữ tình là một tinh thần thép, mà biểu hiện ở đây là sự ung dung tự tại, tinh thần đã vượt lên hiện thực tàn bạo của chốn ngục tù. Nó là minh chứng của một tâm thế “Thân thể ở trong lao/Tinh thần ở ngoài lao” của Bác.
4. - Cùng với giá trị đặc sắc về phương diện nội dung, qua bài Ngắm trăng, người 3,0 đọc còn thấy được tài năng thơ xuất sắc của Người. Bài thơ cho thấy những nét đặc sắc trong phong cách thơ trữ tình của Hồ Chí Minh: vừa mang màu sắc cổ điển ( thể hiện ở đề tài quen thuộc: vọng nguyệt, thi liệu: hoa, rượu, trăng; ở cấu trúc đăng đối và nhất là chân dung nhân vật trữ tình: tâm hồn nhạy cảm với cái đẹp, với thiên nhiên, ung dung tự tại, vừa mang tinh thần thời đại: tinh thần lạc quan cách mạng, tâm hồn luôn hướng về ánh sáng, toát lên tinh thần thép. Hình thức thể hiện vừa cổ điển vừa hiện đại, vừa hàm súc, dư ba vừa gần gũi. Bài thơ cho thấy biệt tài của Hồ Chí Minh trong sáng tác thơ theo thể tứ tuyệt Đường luật . Kết luận: 0,5 - Khẳng định lại giá trị đặc sắc của tập NKTT cũng như bài thơ Ngắm trăng – một thi phẩm tiêu biểu của Hồ Chí Minh. Qua bài thơ chúng ta thấy được sự thống nhất giữa tâm hồn nghệ sỹ và tinh thần chiến sỹ trong hình tượng người tù Hồ Chí Minh. II. Hướng dẫn chấm điểm: - Điểm 18-20: Đáp ứng tốt các yêu cầu trên. Bài viết có nội dung sâu sắc, thuyết phục, thể hiện kĩ năng biểu cảm tốt, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các cách lập ý trong bài văn biểu cảm. Có thể mắc một số lỗi nhỏ về diễn đạt, dùng từ, chính tả - Điểm 14-16: Đáp ứng khá tốt các yêu cầu trên. Bài viết có nội dung khá sâu sắc, thuyết phục, thể hiện sự vận dụng tương đối linh hoạt các kĩ năng tạo lập văn bản. Còn mắc một số lỗi về diễn đạt, dùng từ, chính tả - Điểm 10-12: Đáp ứng cơ bản các yêu cầu trên, nhưng chưa sâu, vận dụng tương đối hợp lí các kĩ năng tạo lập văn bản. Còn mắc nhiều lỗi về diễn đạt, dùng từ, chính tả. - Điểm 6 - 8: Nội dung sơ sài, vận dụng chưa hợp lí các kĩ năng tạo lập văn bản. Còn mắc quá nhiều lỗi về diễn đạt, dùng từ, chính tả. - Điểm 2-4 : Chưa biết cách làm bài, diễn đạt lủng củng. - Điểm 0: Không viết bài hoặc lạc đề. -----HẾT-----