Đề thi chọn học sinh giỏi cấp trường môn Ngữ văn Lớp 12 - Năm học 2019-2020 - Trường THPT Mạc Đĩnh Chi (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi chọn học sinh giỏi cấp trường môn Ngữ văn Lớp 12 - Năm học 2019-2020 - Trường THPT Mạc Đĩnh Chi (Có đáp án)

1. SỞ GDĐT GIA LAI KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG TRƯỜNG THPT MẠC ĐĨNH CHI LỚP 12 THPT NĂM HỌC 2019 - 2020 Môn thi: Ngữ văn ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài:180 phút (không kể thời gian giao đề) (Đề thi gồm 01 trang) Ngày thi: 09/11/2019 Câu 1. (8.0 điểm) Câu chuyện kể rằng: “Có một vị vua treo thưởng cho nghệ sĩ nào vẽ được một bức tranh đẹp nhất về sự bình yên. Nhiều họa sĩ đã cố công thể hiện tài năng của mình. Nhà vua ngắm tất cả các bức tranh nhưng chỉ thích có hai bức tranh và ông phải chọn lấy một. Một bức tranh vẽ hồ nước yên ả. Mặt hồ là tấm gương tuyệt mĩ vì có những ngọn núi cao chót vót bao quanh. Bên trên là bầu trời xanh với những đám mây trắng mịn màng. Tất cả những ai ngắm bức tranh này đều cho rằng đây là một bức tranh bình yên thật hoàn hảo. Bức tranh kia cũng có những ngọn núi, nhưng những ngọn núi này trần trụi và lởm chởm đá. Ở bên trên là bầu trời giận dữ đổ mưa như trút kèm theo sấm chớp. Đổ xuống bên vách núi là dòng thác nổi bọt trắng xóa. Bức tranh này trông thật chẳng bình yên chút nào. Nhưng khi nhà vua ngắm nhìn, ông thấy đằng sau dòng thác là một bụi cây nhỏ mọc lên từ khe nứt của một tảng đá. Trong bụi cây một con chim mẹ đang xây tổ. Ở đó, giữa dòng thác trút xuống một cách giận dữ, con chim mẹ đang bình thản đậu trên tổ của mình bình yên thật sự: “Ta chấm bức tranh này!” Nhà vua công bố. (Nguồn internet) Qua câu chuyện trên, hãy trình bày quan điểm của anh/chị về sự bình yên. Câu 2. (12.0 điểm) “Nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo, vì vậy nó đòi hỏi người sáng tác phải có phong cách nổi bật, tức là có nét gì đó rất riêng, mới lạ thể hiện trong tác phẩm của mình". (Văn học 12, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1994, trang 136) Anh (chị) hãy phân tích Truyện ngắn “Chữ người tử tù” - Nguyễn Tuân và “Chí Phèo” - Nam Cao để làm sáng tỏ nhận định nêu trên. ---------------------------------- Hết ------------------------- - Thí sinh không được sử dụng tài liệu - Giám thị coi thi không giải thích gì thêm. - Họ tên thí sinh: Số báo danh: .
2. SỞ GDĐT GIA LAI KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG TRƯỜNG THPT MẠC ĐĨNH CHI LỚP 12 THPT NĂM HỌC 2019 - 2020 Môn thi: Ngữ văn ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài:180 phút (không kể thời gian giao đề) Ngày thi: 09/11/2019 ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM 1. Qua câu chuyện trên, hãy trình bày quan điểm của anh/chị về sự bình yên. Điểm a/ Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận xã hội 0.5 b/ Xác định đúng yêu cầu của đề 0.5 c/ Định hướng dàn ý: * Mở bài: Giới thiệu vấn đề * Thân bài: - Tóm tắt ngắn gọn câu chuyện. - Giải thích: bình yên là gì? - Phân tích ý nghĩa của bức tranh thứ nhất - Phân tích ý nghĩa của bức tranh thứ 2: + là thông điệp của chính tác giả, thông điệp này có ý nghĩa rất quan trọng trong cuộc sống: Ngoài đời, ta có gặp biết bao phong ba bão táp, phải đấu tranh, phải can đảm chiến đấu như thế nào, nhưng hãy luôn học cách giữ cho mình một tâm thế an yên, luôn bình yên và bình tĩnh trước hoàn cảnh. Vì không có một sự đáng sợ nào có thể chạm được đến ta, nếu ta có trong mình một bản lĩnh vững vàng, một tâm thế bình yên không thể xoay chuyển. + Sự bình yên trong cuộc sống rất quan trọng, nó làm cuộc sống của ta trở nên nhẹ nhõm hơn. Khiến ta luôn biết nhìn ra sự lạc quan trong mọi hoàn cảnh. Không có sự bình yên từ tâm hồn nào không qua quá trình rèn luyện và phát huy. Con người ta cần rèn luyện điều đó để bản thân được vững vàng trước mọi sự khó khăn của ngoại cảnh + Học sinh lấy dẫn chứng chứng minh 6.0
3. - Bàn luận mở rộng: bình yên là điều cần có, tuy vậy cần phải rèn luyện và phải biết bao dung cho người, cho mình thì mới có thể tìm thấy bình yên. - Liên hệ bản thân: * Kết bài: Học sinh đánh giá lại vấn đề. d/ Sáng tạo: có quan điểm riêng, có suy nghĩ mới mẻ, phù hợp với chuẩn mực đạo đức, văn hóa, pháp luật, có cách diễn đạt độc đáo 0.5 e/ Chính tả, dùng từ đặt câu: Đảm bảo chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt. 0.5 * Lưu ý: Chỉ cho điểm tối đa khi học sinh đạt cả yêu cầu về kĩ năng và kiến thức. Nếu học sinh có suy nghĩ riêng mà hợp lí thì vẫn được chấp nhận. (GV chấm linh động, đặc biệt với những bài viết sáng tạo) Câu 2: a. Yêu cầu về kĩ năng: Hiểu đề, biết cách làm bài văn nghị luận văn học. Biết phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề. Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ. Hành văn trôi chảy. Văn viết có cảm xúc. Không mắc các lỗi diễn đạt, dùng từ, ngữ pháp, chính tả. b. Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, tuy nhiên cần đáp ứng được những ý cơ bản sau: ĐÁP ÁN – HƯỚNG DẪN CHẤM ĐIỂM Ý 1. Xác định vấn đề nghị luận 0,5đ Ý 2. Giải thích 1.0đ - Nghệ thuật là cái đẹp. Nghệ thuật - trong đó có văn chương - là lĩnh vực (phạm 0.5 vi) của cái độc đáo (độc đáo tức là có tính chất riêng của mình, không phỏng theo những gì đã có xưa nay, không giống những người khác). - Bởi vậy, người sáng tác phải có phong cách nổi bật tức là có nét gì đó thống nhất và ổn định (trong hệ thống hình tượng, trong các phương tiện biểu hiện của 0.5 nghệ thuật) rất riêng, mới mẻ, hấp dẫn,... thể hiện trong sáng tác của mình. Y3. Bàn luận 3.0 - Lĩnh vực văn học ngệ thuật bao gồm những yếu tố: Tác phẩm; nhà văn và quá 0.5 trình sáng tác; hiện thực đời sống; bạn đọc và quá trình tiếp nhận - Sự độc đáo trong lĩnh vực văn học thể hiện qua tất cả các yếu tố: 1.5 + Về phía tác phẩm: Để gọi là 1 tác phẩm Nghệ thuật thì không thể nói đến lĩnh
4. vực độc đáo của nó. Nghĩa là tác phẩm thực thụ phải là “Một phát minh về hình thức và một khám phá về nội dung” (Lêonnit Leonop) + Về phía nhà văn và quá trình sáng tác: Để có một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, anh phải là nhà văn có phong cách. Nghĩa là phải có những nét riêng, độc đáo trong cánh nhận thức và phản ánh cuộc sống, để lại dấu ấn riêng trên từng trang sách. + Về phía hiện thực cuộc sống: Hiện thực trong tác phẩm văn học vừa giống vừa không giống như ngoài đời và là một hiện thực độc đáo phản chiếu qua cái nhìn độc đáo của nhà văn. + Về phía người đọc và quá trình tiếp nhận: Người đọc luôn luôn đòi hỏi văn học nghệ thuật phải độc đáo. Họ sẽ thấy nhàm chán nếu như phải tiếp nhận những gì đã cũ, đã lỗi thời của nghệ thuật. Ngược lại quá trình tiếp nhận của họ cũng là một quá trình độc đáo. Nếu không có cái nhìn độc đáo không thể khám phá cái độc đáo của nhà văn và tác phẩm. Càng có kiến thức , càng có năng lực thẩm mĩ , anh càng có cơ hội tìm thấy tiếng nói độc đáo của nhà văn. - Vì vậy nó đòi hỏi người sáng tác phải có phong cách nổi bật, tức là có nét gì đó 0.5 rất riêng, mới lạ thể hiện trong tác phẩm của mình" => Như vậy nói “Nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo, vì vậy nó đòi hỏi người 0.5 sáng tác phải có phong cách nổi bật, tức là có nét gì đó rất riêng, mới lạ thể hiện trong tác phẩm của mình" tức là nói đến bản chất thẩm mĩ của nó. Văn học nghệ thuật là nơi hội tụ nhữn cái độc đáo từ phía người sáng tác, người tiếp nhận đến nội dung, hình thức của tác phẩm. Đó là một ý kiến xác đáng. Ý 3. Chứng minh 6.0 - Về phía tác phẩm: Truyện ngắn “Chữ người tử tù”, “Chí Phèo” 0.5 - Về phía nhà văn và quá trình sáng tác: Nguyễn Tuân và Nam Cao. 0.5 - Về phía hiện thực cuộc sống: 4.0 + Nguyễn Tuân. Đây là cây bút tài hoa và uyên bác (tài hoa trong dựng người, dựng cảnh, trong việc tạo nên những liên tưởng, so sánh táo bạo, bất ngờ; uyên bác trong việc vận dụng nhiều kiến thức ở nhiều ngành khác nhau, mang đến cho người đọc một khối lượng tri thức phong phú); thường tiếp cận sự vật ở phương diện văn hoá thẩm mĩ; nhiều nhân vật được thể hiện như những người tài hoa nghệ sĩ; có cảm xúc đặc biệt đối với những cái gây ấn tượng mạnh mẽ... + Nam Cao. Nhà văn thường xuyên băn khoăn, day dứt về vấn đề nhân phẩm, nhân cách của con người; đây là cây bút có biệt tài phát hiện và miêu tả tâm lí nhân vật; thông qua những cái nhỏ bé, xoàng xĩnh hằng ngày, nhà văn miêu tả được nhữna vấn đề triết lí thâm trầm; ông có cách trần thuật vừa phóng lúng, linh hoạt vừa hết sức chặt chẽ... - Về phía người đọc và quá trình tiếp nhận:Có sự đón chào háo hức của công chúng văn học 0.5 - Cần sử dụng thao tác so sánh giữa hai nhà văn để làm bật phong cách của hai tác giả. Chỉ cần phân tích sâu sắc một số điểm quan trọng nhất. Ngoài ra, ít 0.5 nhiều cũng cần lí giải được phần nào nguồn gốc phong cách của nhà văn bằng những yếu tố chủ quan và khách quan trong con người và tiểu sử của ông. Ý 4. Đánh giá vấn đề 0,5đ - Điểm sáng tạo 1,0đ - Điểm diễn đạt câu, chính tả, dùng từ
5. - Điểm xác định đúng vấn đề, bố cục trọn vẹn mở, thân, kết