Đề kiểm tra Ngữ văn Lớp 11 - Bài số 3 - Năm học 2019-2020 - Trường THPT Mạc Đĩnh Chi (Có đáp án + Ma trận)

Nội dung text: Đề kiểm tra Ngữ văn Lớp 11 - Bài số 3 - Năm học 2019-2020 - Trường THPT Mạc Đĩnh Chi (Có đáp án + Ma trận)

1. TRƯỜNG THPT MẠC ĐĨNH CHI ĐỀ KIỂM TRA BÀI VIẾT SỐ 3 TỔ NGỮ VĂN NĂM HỌC 2019 - 2020 Môn: Ngữ văn 11 (Chương trình chuẩn) Thời gian: 90 phút (Không kể thời gian phát đề) I. Đọc hiểu (3.0 điểm) Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi bên dưới: Không có người bất hạnh, không có đứa con bất hiếu, chỉ có đứa con không may tiếp nhận phải một phương pháp giáo dục khiến chúng dần trở nên bất hiếu. Tôi từng gặp nhiều phụ huynh yêu thương con cái hết lòng, nhưng đáp lại, những gì họ nhận được thì rất ít: con cái không nghe lời cha mẹ, không hiểu cha mẹ, có khi còn manh nha ăn bám. Khi nhìn thấu sự việc, chúng ta sẽ nhận ra nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này không phải là do con cái mà là ở cha mẹ. Cha mẹ rơi vào sai lầm trong vầng sáng yêu thương vĩ đại, họ đã vô tình tặng con một món quà đáng sợ nhất. Vậy nên, làm sao thoát khỏi sai lầm này là một đề tài và là một thử thách đối với tất cả các bậc cha mẹ trong thời đại mới. Tình yêu thương dành cho con cái xuất phát từ bản năng làm cha, làm mẹ của mỗi người. Nhưng yêu con không phải là cái đích cuối cùng của giáo dục gia đình, yêu mà không biết dạy, chỉ làm con thêm hư. Yêu mà biết dạy là sự giáo dục nền nếp từ gia đình, nói ngắn gọn là giáo dục tố chất con cái một cách nghiêm túc và thận trọng ngay từ đầu, chứ không chỉ dạy chúng âm nhạc, hội hoạ, thư pháp, Taekwondo, IQ, tiếng Anh hay Olympic toán học (Theo Sara Imas - Vô cùng tàn nhẫn, vô cùng yêu thương) Câu 1. Xác định một phép liên kết câu trong đoạn trích. Câu 2. Xác định một biện pháp tu từ nghệ thuật trong câu văn sau: Tôi từng gặp nhiều phụ huynh yêu thương con cái hết lòng, nhưng đáp lại, những gì họ nhận được thì rất ít: con cái không nghe lời cha mẹ, không hiểu cha mẹ, có khi còn manh nha ăn bám. Câu 3. Khi yêu thương mà không biết dạy, cha mẹ đã vô tình tặng cho con cái một món quà đáng sợ nhất. Theo anh/chị, món quà đó là gì? Câu 4. Anh/chị có đồng tình với quan điểm yêu mà không biết dạy, chỉ làm con thêm hư không? Vì sao? II. Làm văn (7.0 điểm) Câu 1. Từ vấn đề được gợi ra trong đoạn trích, anh/ chị hãy viết một đoạn văn khoảng 10 - 15 dòng bàn về lời khuyên: Đừng biến con thành cây tầm gửi, hãy bồi dưỡng con thành cây đại thụ. Câu 2. Phân tích cảnh cho chữ trong đoạn trích sau: Đêm hôm ấy, lúc trại giam tỉnh Sơn chỉ còn vẳng có tiếng mõ trên vọng canh, một cảnh tượng xưa nay chưa từng có, đã bày ra trong một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián. Trong một không khí khói tỏa như đám cháy nhà, ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tẩm dầu rọi lên trên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ. Khói bốc tỏa cay mắt, làm họ dụi mắt lia lịa. Một tên tù, cổ đeo gông, chân vướng xiềng, đang dậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinh căng trên mảnh ván. Người tù viết xong một chữ, viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa óng. Và cái thầy thơ lại gầy gò, thì run run bưng chậu mực. Thay bút con, đề xong lạc khoản, ông Huấn Cao thở dài, buồn bã đỡ viên quản ngục đứng thẳng người dậy và đĩnh đạc bảo:
2. - Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông tươi tắn nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người. Thoi mực, thầy mua ở đâu mà tốt và thơm quá. Thầy có thấy mùi thơm ở chậu mực bốc lên không?... Tôi bảo thực đấy, thầy Quản nên tìm về quê mà ở, thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây, khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi. (Trích Chữ người tử tù - Nguyễn Tuân, SGK Ngữ văn 11, tập một, tr.113 - 114, NXB Giáo dục 2007) ..Hết
3. TRƯỜNG THPT MẠC ĐĨNH CHI ĐỀ KIỂM TRA BÀI VIẾT SỐ 3 TỔ NGỮ VĂN NĂM HỌC 2019 - 2020 Môn: Ngữ văn 11 (Chương trình chuẩn) Thời gian: 90 phút (Không kể thời gian phát đề) HƯỚNG DẪN CHẤM (Gồm 02 trang) A. Yêu cầu chung - Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của Hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm. - Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo. - Việc chi tiết hóa điểm số của các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với tổng điểm của mỗi ý và được thống nhất trong Tổ chấm. B. Đáp án và thang điểm CÂU ĐÁP ÁN ĐIỂM Đọc-hiểu HS có thể trả lời 1 trong 3 phép liên kết sau: 0.50 + Phép lặp: Không không, Câu 1 + Phép nối: Vậy nên + Phép thế: Khi nhìn thấu sự việc HS có thể trả lời 1 trong 2 biện pháp tu từ sau: 0.50 - Đối lập: nhiều phụ huynh yêu thương con cái hết lòng, nhưng đáp lại, những gì họ nhận được thì rất ít. Câu 2 - Liệt kê: con cái không nghe lời cha mẹ, không hiểu cha mẹ, có khi còn manh nha ăn bám. (Xác định biện pháp tu từ: 0.25 điểm, chỉ ra dấu hiệu: 0.25 điểm) HS có thể dựa vào văn bản cũng có thể diễn đạt bằng ngôn ngữ cá nhân để nêu lên cách hiểu về món quà đáng sợ nhất. Một số gợi ý như sau: Câu 3 - Con cái không nghe lời cha mẹ, không hiểu cha mẹ, có khi còn manh nha 0.50 ăn bám, chỉ làm con thêm hư. - Làm cho con cái hư hỏng, ỷ lại, lệ thuộc, không có tính tự lập 0.50 - Thể hiện quan điểm 0.50 Câu 4 - Lí giải hợp lý, thuyết phục. 0.50 Làm văn a. Đảm bảo cấu trúc của một đoạn văn đoạn: có Mở đoạn, Thân đoạn, Kết 0.25 Câu 1 đoạn b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0.25 c. Triển khai các luận điểm nghị luận: vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Có thể viết đoạn văn theo định hướng sau: * Giải thích: 0.25 - Hình ảnh cây tầm gửi: Là loại dây leo, ăn bám, nó biểu tượng cho những người sống thụ động, hèn nhát, yếu đuối dễ gục ngã
4. - Hình ảnh cây đại thụ: Vững vàng, mạnh mẽ, chắc chắn là biểu tượng cho những người sống bản lĩnh, kiên cường và có những đóng góp lớn lao cho xã hội. => Ý kiến nêu lên quan niệm về cách giáo dục hiện đại: để cho trẻ phát huy năng lực, sở thích, sở trường và cá tính của bản thân. * Phân tích – bình luận: 0.25 - Ý kiến trên là một ý kiến đúng đắn vì nếu cha mẹ bảo bọc yêu thương, chăm lo quá mức cho con cái thì sẽ tạo ra những đứa trẻ ỷ lại, thụ động , thậm chí ích kỉ - Cha mẹ nên rèn cho con thói quen tự lập trong suy nghĩ, lối sống, hành động, tạo điều kiện cho con phát huy hết năng lực bản thân. - Bàn luận: 0.25 + Phê phán những bậc cha mẹ quá bao bọc, nuông chiều, áp đặt con cái + Phê phán những đứa con thụ động, chỉ biết dựa dẫm, ỷ lại vào cha mẹ. - Bài học nhận thức và hành động. 0.25 d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề 0.25 nghị luận e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu 0.25 Câu 2 a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận: Có đầy đủ phần Mở bài, 0.50 Thân bài, Kết bài. Mở bài giới thiệu được tác giả, tác phẩm, đoạn trích; Thân bài triển khai được các luận điểm thể hiện cảm nhận về đoạn trích; Kết bài khái quát được nội dung nghị luận về đoạn trích. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0.50 c. Triển khai các luận điểm nghị luận: vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. * Cảnh cho chữ: 1.50 - Thời gian: đêm khuya tăm tối - Diễn ra trong khung cảnh: xưa nay chưa từng có + Cảnh: (+) buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián. (+) một không khí khói tỏa như đám cháy nhà, ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tẩm dầu, khói bốc tỏa cay mắt, làm họ dụi mắt lia lịa. + Người: (+) Người cho chữ: Một tên tù, cổ đeo gông, chân vướng xiềng, đang dậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinh căng trên mảnh ván. (+) Người nhận chữ: viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa óng. Và cái thầy thơ lại gầy gò, thì run run bưng chậu mực. -> Người tù bị giam hãm về thể xác nhưng vẫn tạo ra cái đẹp hiện lên đĩnh đạc uy nghi còn kẻ có quyền thế, địa vị thì run sợ thành kính trước sự xuất hiện của cái đẹp. => Đó là một cảnh tượng xưa nay chưa từng có: + Bởi việc cho chữ diễn ra trong nhà ngục bẩn thỉu, tối tăm, chật hẹp. + Bởi người nghệ sỹ sáng tạo trong lúc cổ mang gông, chân vướng xiềng ...
5. + Bởi người tử tù lại ở trong tư thế bề trên, uy nghi, lồng lộng. Còn kẻ quyền uy lại khúm núm run run, kính cẩn, vái lạy. * Lời khuyên của Huấn Cao: 0.50 - "Ta khuyên thầy quản thay chỗ ở " - “Chỗ này không phải là nơi treo một vuông lụa trắng tinh” -> Đây là lời khuyên cũng là lời di huấn của một người tử tù mang nhiều ý nghĩa sâu sắc: Cái đẹp nảy sinh từ đất chết nhưng nó không thể chung sống cùng sự bạo tàn. Con người chỉ có quyền thưởng thức được cái đẹp khi giữ được thiên lương (bản chất tốt đẹp) =>> Lời khuyên của Huấn Cao đã tác động đến quản ngục hay chính tài năng, tâm hồn trong sáng của Huấn Cao làm sáng cả nhà lao đen tối, chinh phục con người xung quanh. Cái đẹp có sức cảm hóa con người, hướng con người đi đến cái thiện. 0.50 * Về nghệ thuật - Sử dụng thành công thủ pháp đối lập, tương phản. - Xây dựng thành công nhân vật Huấn Cao – con người hội nhiều vẻ đẹp. - Ngôn ngữ góc cạnh, giàu hình ảnh, có tính tạo hình, vừa cổ kính vừa hiện đại. * Đánh giá chung. 0.50 d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề 0.50 nghị luận e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu 0.50 Lưu ý: Giám khảo chỉ cho điểm tối đa khi thí sinh đạt cả yêu cầu về kỹ năng và kiến thức ..Hết...................