Chuyên đề Định hướng ôn thi vào lớp 10 THPT môn Ngữ Văn - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Phúc Đồng

Nội dung text: Chuyên đề Định hướng ôn thi vào lớp 10 THPT môn Ngữ Văn - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Phúc Đồng

1. CHUYÊN ĐỀ ĐỊNH HƯỚNG ÔN TẬP THI VÀO LỚP 10 THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM HỌC 2017- 2018 TRƯỜNG: THCS PHÚC ĐỒNG A. HỆ THỐNG KIẾN THỨC CƠ BẢN: I. PHẦN VĂN BẢN: 1.Truyện trung đại: - Chuyện Người con gái Nam Xương - Truyện Kiều: đoạn trích (Cảnh ngày xuân, Chị em Thúy Kiều, Kiều ở Lầu Ngưng Bích). - Hoàng Lê Nhất Thống Chí ( hồi thứ XIV) - Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga. 2.Thơ Hiện đại: - Đồng Chí - Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Đoàn thuyền đánh cá. - Bếp lửa - Ánh trăng - Mùa xuân nho nhỏ. - Viếng lăng Bác. - Sang thu. - Nói với con. - Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ. - Con cò. 3.Truyện hiện đại: - Làng - Lặng lẽ Sa Pa. - Chiếc lược ngà. - Những ngôi sao xa xôi. - Bến quê. 4.Văn bản nghị luận hiện đại: - Bàn về đọc sách. - Tiếng nói của văn nghệ. - Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới. 5.Văn bản nhật dụng: - Phongc ách Hồ Chí Minh. - Đấu tranh cho một thế giới hòa bình. - Tuyên bố thế giới về sự sống,quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em. * MỘT SỐ YÊU CẦU KHI DẠY PHẦN VĂN BẢN: - Vài nét về tác giả (năm sinh,năm mất, quê quán, phong cách ). - Tác phẩm - hoàn cảnh lịch sử, hoàn cảnh sáng tác. - Truyện: Tóm tắt được truyện . + Tình huống. + Ngôi kể.
2. + Các phương thức biểu đạt ( tự sự,miêu tả, biểu cảm,nghị luận, thuyết minh ).Chú ý phương thức biểu đạt chính. + Tìm phép tu từ trong đoạn trích và nêu tác dụng. + Nắm được nội dung, nghệ thuật của tác phẩm + Chú ý cách khai thác truyện (tình huống truyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật thông qua ngôn ngữ, hành động,tính cách, ). + Tìm và nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật trong các đoạn trích (thơ, hoặc đoạn văn xuôi ): các biện pháp tu từ, từ láy,... + Đoạn văn được trích từ tác phẩm nào? Tác giả? Phương thức biểu đạt chính? Nội dung ? Ý nghĩa ? - Thơ : thuộc lòng thơ. + Vài nét về tác giả (năm sinh, năm mất, quê quán, phong cách ). + Tác phẩm- hoàn cảnh lịch sử,hoàn cảnh sáng tác. + Thể thơ. + Các phương thức biểu đạt: tự sự,miểu tả,biểu cảm chú ý phương thức biểu đạt chính. + Mạch cảm xúc. + Nhân vật trữ tình. + Biện pháp tu từ, tác dụng. + Nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa. + Chú ý cách khai thác thơ (hình ảnh, ngôn từ, âm điệu, ) II.TIẾNG VIỆT: 1.Từ: - Từ và cấu tạo của từ. - Từ nhiều nghĩa và hiện tương chuyển nghĩa của từ. - Các phép tu từ , tác dụng . - Từ láy,từ tượng hình, từ tượng thanh, tác dụng. 2. Ngữ pháp. - Câu. - Liên kết câu và liên kết đoạn văn. - Khởi ngữ. - Các thành phần biệt lập. 3. Hoạt động giao tiếp: - Các phương châm hội thoại ( 5 ). - Nghĩa tường minh và hàm ý. - Xưng hô trong hội thoại. - Cách dẫn trực tiếp và gián tiếp. - Trau dồi vốn từ. - Thuật ngữ. *MỘT SỐ YÊU CẦU PHẦN TIẾNG VIỆT Nắm vững các đơn vị kiến thức đã nêu trên. + Khái niệm + Nhận diện. + Tác dụng .
3. III.TẬP LÀM VĂN: * ÔN TẬP CÁC PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT: - Tự sự. - . Miểu tả - Biểu cảm - Nghị luận - Thuyết minh - Nắm vững khái niệm,nhận diện,tác dụng. * NGHỊ LUẬN VĂN HỌC I Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích . *Khái niệm: * Yêu cầu: * Dàn bài chung: *Dạng đề : II.Nghị luận về đoạn thơ, bài thơ. * Yêu cầu: * Dàn bài chung: *Dạng đề : * NGHỊ LUẬN XÃ HỘI: 1. Nghị luận về sự việc, hiện tượng 2. Nghị luận về tư tưởng,đạo lý. 3. Cách làm bài nghị luận. B. CÁC BƯỚC DẠY MỘT VĂN BẢN Văn bản: Chiếc lước ngà của Nguyễn Quang Sáng CHUYÊN ĐỀ ĐỊNH HƯỚNG ÔN TẬP THI VÀO LỚP 10 THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM HỌC 2017- 2018 TRƯỜNG: THCS PHÚC ĐỒNG HƯỚNG DẪN DẠY 1 DẠNG ĐỀ CỤ THỂ * Đề ra: Cảm nhận của em về nhân vật bé Thu trong phần trích truyện ngắn "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng. (Ngữ văn 9 tập 1, nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, 2013). * Dàn bài: Bước 1: Tìm hiều đề, tìm ý: + Hình thức và kỉ năng: Đây là bài nghị luận về một nhân vật trong tác phẩm văn học. Biết cảm nhận đúng, sâu sắc để làm một bài văn theo yêu cầu của đề bài. + Về kiến thức: Trên có sở hiểu biết về Nguyễn Quang Sáng, phần trích truyện ngắn Chiếc lược ngà và Nhân vật bé Thu, bài làm có thể triển khai nhiều cách, song cần phải đáp ứng những yêu cầu cơ bản sau: + Vấn đề cần nghị luận: Tình cảm của bé Thu dành cho cha.
4. + Tìm ý: - Vài nét về hoàn cảnh, cuộc đời của nhân vật bé Thu. - Tâm lí, tính cách và tình cảm của bé Thu dành cho cha: - Nhận xét, đánh giá nhân vật và nghệ thuật xây dựng truyện. - Đánh giá mở rộng nâng cao vấn đề. Bước 2: Lập dàn bài. + Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề cần nghị luận. (0,5điểm) + Thân bài: (4điểm) - Luận điểm khái quát: Vài nét về hoàn cảnh, cuộc đời của nhân vật bé Thu - Luận điểm 1: Tâm lí, tính cách và tình cảm của bé Thu dành cho cha: - Luận cứ: Bé Thu tỏ ra ngờ vực, lãng tránh, lạnh nhạt, xa cách, ương ngạnh, không chịu nhận ba...Việc Thu không nhận ba là phản ứng tâm lí hoàn toàn tự nhiên bởi em còn quá nhỏ để hểu được những điều bất thường của đời sống làm thay đổi khuôn mặt ba. Và điều đó còn chứng tỏ em có cá tính mạnh mẽ, tình cảm sâu sắc chỉ yêu ba khi tin chắc chắn đó đúng là ba của mình. - Luận cứ: Trong đêm bỏ về nhà bà ngoại, được bà giả thích về vết thẹo làm thay đổi khuôn mặt của ba, ở Thu có những thay đổi sâu sắc. Vì thế trong giờ phút chia tay với ba, tình yêu nỗi nhớ mong chờ người cha xa cách bị dồn nén bấy lâu nay đã bùng lên mạnh mẽ và hối hả cuống quýt. Cùng với sự hối hận, em bật tiếng gọi "Ba" đầu tiên, "chạy xô tới, nhanh như một con sóc "...rồi "hôn lên tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba..." - Luận điểm 2: Nhận xét, đánh giá nhân vật và nghệ thuật xây dựng truyện. - Luận cứ: Những cử chỉ hồn nhiên, chân thật, xúc động, thắm thiết tình cha con giữa bé Thu và ông Sáu đã khẳng định tình cha con thiêng liêng và cao đẹp, nhất là trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt, vì thế nó càng có giá trị nhân bản và nhân văn sâu sắc. - Luận cứ: Để khắc học thành công nhân vật bé Thu, nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã đặt nhân vật vào tình huống éo le, gây cấn, bất ngờ mà hết sức tự nhiên; miêu tả tâm lí, tính cách nhân vật trẻ em tinh tế sâu sắc; lựa chọn nhân vật kể chuyện thích hợp.... + Kết bài: Đánh giá mở rộng nâng cao vấn đề. (0,5điểm)